Η πραγματικότητα που ισχύει στα Χανιά με τις βάσεις φανερώνεται μέσα από την ομιλία του δημοσιογράφου Νίκου Βαφειάδη τον Νοέμβρη του 2001 στα Χανιά, στα πλαίσια του Αντιπολεμικού Διημέρου.
Ο δημοσιογράφος τον Οκτώβρη του 1994 πραγματοποίησε μία έρευνα που προκάλεσε μεγάλο ντόρο.
Ως δημοσιογράφος τότε της Ελευθεροτυπία κατέβηκε στα Χανιά για να ερευνήσει τους παράγοντες τοξικής και ραδιενεργούς ρύπανσης που προκαλεί η λειτουργία των βάσεων στο Ακρωτήρι. Υπήρχαν ήδη σημαντικές καταγγελίες για αυξημένα κρούσματα λευχαιμίας και άλλων ειδών καρκίνου από τον τότε εκπρόσωπο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Χανίων κ. Αρτέμη Ροζάκη αλλά και από ψαράδες που σύμφωνα με αναφορές τους στις ακτές εκβράζονταν νεκρά και παραμορφωμένα ψάρια.
Ο κ. Βαφειάδης μίλησε με τον πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής του Νοσοκομείου Χανίων κ. Δ. Χριστοδούλου που τον διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχουν σοβαρά στατιστικά στοιχεία για τον καρκίνο στα Χανιά. Έτσι, ο δημοσιογράφος αποφάσισε να επισκεφθεί τις κοινότητες του Ακρωτηρίου κοιτάζοντας στα ληξιαρχικά βιβλία για τις αιτίες θανάτων. Όπως προέκυψε το ποσοστό θανάτων από καρκίνο ήταν τεράστιο.
Επικοινώνησε με τους καθηγητές Γ. Βλαχονικολή, βιοστατιστικό, Β. Γεωργούλια, ογκολόγο και Τ. Φιλαληθή που διεξήγαγαν σχετική έρευνα, στα πλαίσια του πρώτου Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου που λειτούργησε στην Κρήτη. Έδειχναν ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά θανάτων από καρκίνο στο νομό Χανίων σε σχέση με την υπόλοιπη Κρήτη.
Ολοκλήρωσε τη δημοσιογραφική του έρευνα και με άλλα στοιχεία: την έρευνα της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τα αίτια του θανάτου των ψαριών που εκβράζονταν στις ακτές, στοιχεία για την τοξικότητα των πυραύλων που εγκαταλείπονται στο βυθό και στις γύρω ακτές από το ΝΑΤΟϊκό Πεδίο Βολής, καθώς και προτάσεις ειδικών για την αναγκαιότητα περισυλλογής των πυραύλων, για την ανάγκη να πραγματοποιηθούν υδροβιολογικής και βιολογικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή προκειμένου να ελεγχθεί η τοξική και ραδιενεργή μόλυνση.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” στις 6 Νοέμβρη 1994 με τον πρωτοσέλιδο τίτλο:
Ιδού οι βάσεις του τοξικού θανάτου!
Για ένα διήμερο δημιούργησε σάλο σε όλη τη χώρα και φυσικά στα Χανιά. Όμως έντεχνα, όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος, η δημοσιότητα στράφηκε αλλού και το θέμα ξεχάστηκε. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του τότε κυβερνητικού εκπρόσωπου Ευάγγελου Βενιζέλου:
“Δεν είναι μόνο το δημοσίευμα της “Ε” για τη Σούδα. Είναι και τα θαμμένα στερεά απόβλητα που αποκαλύφθηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας. Γίνεται έρευνα και… μόλις υπάρξει κάτι συγκεκριμένο θα ανακοινωθεί…”.
Φυσικά, ουδέποτε ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των ερευνών που υποτίθεται πως διεξήγαγαν το Υπουργείο Υγείας και το ΥΠΕΧΩΔΕ.
Η νεοεκλεγείσα τότε νομάρχης Χανίων Αλ. Μαρκογιαννάκη ουδέποτε αντέδρασε “ευαίσθητα και δυναμικά”, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά, ενώ οι πύραυλοι του Πεδίου Βολής εξακολουθούν μέχρι σήμερα να ρυπαίνουν τη θαλάσσια περιοχή γύρω από το Ακρωτήρι και τις ακτές.
Αντιθέτως, σύντομα μετά την δημοσιοποίηση της έρευνας του δημοσιογράφου αλλά και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας του Κέντρου Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης, η χρηματοδότηση του σχετικού προγράμματος δε συνεχίστηκε ούτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε από το Ελληνικό Δημόσιο, ενώ τέσσερις μόλις μήνες μετά, στις 23.3.1995, ο τότε Υπουργός Υγείας Δ. Κρεμαστινός με την υπ. αριθμ. 1782 εγκύκλιο απαγόρευσε στο εξής την παροχή στοιχείων για την καταγραφή θανάτων από καρκίνο “προς οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία ή ερευνητική ομάδα εάν τούτο δεν προβλέπεται ρητά από τον Νόμο”, λόγω “της εμπιστευτικότητας των προσωπικών στοιχείων των καρκινοπαθών”.
Το αποτέλεσμα ήταν για πάρα πολλά χρόνια να υπάρχει ένα μαύρο στην ενημέρωση σχετικά με το τι συμβαίνει με τον καρκίνο στην Κρήτη και στην Ελλάδα με μία στην ουσία απαγόρευση παροχής στοιχείων προς τους δημοσιογράφους που ερευνούσαν το θέμα με πρόφαση την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Δείτε το επίμαχο απόσπασμα της εγκυκλίου Κρεμαστινού:
Από τότε και όλα αυτά τα χρόνια η αμερικάνικη βάση στο Ακρωτήρι διαρκώς επεκτείνεται, αεροπλανοφόρα και πυρηνικά υποβρύχια πηγαινοέρχονται. Κανείς πλην των Αμερικάνων δεν γνωρίζει τι είδους όπλα κρύβονται εκεί μέσα. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που κλήθηκε από το Νομάρχη Χανίων Γ. Κατσανεβάκη να ερευνήσει σχετικά, δήλωσε αναρμοδιότητα αφου πρόκειται για “αμερικάνικο έδαφος”.
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του δημοσιογράφου Νίκου Βαφειάδη που παρά τα τόσα χρόνια που έχουν περάσει διατηρεί την επικαιρότητά της στο ακέραιο:
Η ύπαρξη και η λειτουργία της αμερικάνικης βάσης στο Ακρωτήρι αποτελούν τεράστια πρόκληση για όλους μας και ιδιαίτερα για τους Χανιώτες που ζουν “στο πετσί τους” τις συνέπειες.
Γιατί, τόσο σε “καιρό ειρήνης”, που άλλωστε τελευταία σπανίζει, αφού οι ΗΠΑ όλο και κάποια χώρα δαιμονοποιούν και βομβαρδίζουν, όσο και σε καιρό πολέμου, όπως σήμερα, η βάση σκορπάει το θάνατο.
Σε “καιρό ειρήνης” λοιπόν, ακριβώς πριν 7 χρόνια, τον Οκτώβριο του 1994, κάτοικος τότε Αθήνας, κατέβηκα στα Χανιά προκειμένου να ερευνήσω τους παράγοντες τοξικής και ραδιενεργούς ρύπανσης που προκαλεί η λειτουργία της Αμερικάνικης Βάσης στο Ακρωτήρι, καθώς και τις επιπτώσεις που έχει στην υγεία του πληθυσμού των γύρω περιοχών και γενικότερα του νομού Χανίων, δεδομένου ότι υπήρχαν καταγγελίες για αυξημένα κρούσματα λευχαιμίας και καρκίνου από τον Αρτ. Ροζάκη, εκπρόσωπο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Χανίων, αλλά και καταγγελίες ψαράδων ότι κατά καιρούς νεκρά και παραμορφωμένα ψάρια εκβράζονταν στις ακτές.
Ψάχνοντας για κάποια στατιστικά στοιχεία, απευθύνθηκα στον τότε πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής του Νοσοκομείου Δ. Χριστοδούλου, που με διαβεβαίωσε ότι ούτε υπάρχουν, ούτε είναι εύκολο να υπάρξουν γενικότερα σοβαρά στατιστικά στοιχεία για τα κρούσματα καρκίνου στα Χανιά
Έτσι αναγκάστηκα να γυρίσω μία προς μία τις κοινότητες του Ακρωτηρίου, προσπαθώντας να βγάλω κάποια αρχικά συμπεράσματα, καταγράφοντας τις αιτίες θανάτων από τα ληξιαρχικά βιβλία. Και ενώ είχα φτάσει στην κοινότητα Μουζουρά και τα στοιχεία που είχε ήδη συλλέξει ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικά (τεράστιο το ποσοστό θανάτων από καρκίνο), τυχαία έπεσε το μάτι μου σε ένα έγγραφο πάνω στο γραφείο, που είχε αποσταλεί από τη Νομαρχία στους δήμους και τις κοινότητες του νομού και ζητούσε στατιστικά στοιχεία για τους θανάτους από καρκίνο, για λογαριασμό του Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής του ΠΕΠΑΓΝΗ.
Ήρθα αμέσως σε επαφή με τους καθηγητές Γ. Βλαχονικολή, βιοστατιστικό, Β. Γεωργούλια, ογκολόγο και Τ. Φιλαληθή που διεξήγαγαν τη σχετική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν λίγες ημέρες αργότερα στο Ηράκλειο. Έδειχναν ιδιαίτερα αξημένα ποσοστά θανάτων από καρκίνο στο νομό Χανίων σε σχέση με την υπόλοιπη Κρήτη.
Ολοκλήρωση τη δημοσιογραφική έρευνα και με άλλα στοιχεία: την έρευνα της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τα αίτια του θανάτου των ψαριών που εκβράζονταν στις ακτές, στοιχεία για την τοξικότητα των πυραύλων που εγκαταλείπονται στο βυθό και στις γύρω ακτές από το ΝΑΤΟϊκό Πεδίο Βολής, καθώς και προτάσεις ειδικών για την αναγκαιότητα περισυλλογής των πυραύλων, για την ανάγκη να πραγματοποιηθούν υδροβιολογικής και βιολογικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή προκειμένου να ελεγχθεί η τοξική και ραδιενεργή μόλυνση.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” στις 6 Νοέμβρη 1994 με τον πρωτοσέλιδο τίτλο: Ιδού οι βάσεις του τοξικού θανάτου! Για ένα διήμερο δημιούργησε σάλο σε όλη τη χώρα και φυσικά στα Χανιά. Όμως έντεχνα η δημοσιότητα στράφηκε αλλού και το θέμα ξεχάστηκε. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του τότε κυβερνητικού εκπρόσωπου Ευάγγελου Βενιζέλου: “Δεν είναι μόνο το δημοσίευμα της “Ε” για τη Σούδα. Είναι και τα θαμμένα στερεά απόβλητα που αποκαλύφθηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας. Γίνεται έρευνα και… μόλις υπάρξει κάτι συγκεκριμένο θα ανακοινωθεί…”.
Φυσικά, ουδέποτε ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των ερευνών που υποτίθεται πως διεξήγαγαν το Υπουργείο Υγείας και το ΥΠΕΧΩΔΕ. Η νεοεκλεγείσα τότε νομάρχης Χανίων Αλ. Μαρκογιαννάκη ουδέποτε αντέδρασε “ευαίσθητα και δυναμικά”, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά, ενώ οι πύραυλοι του Πεδίου Βολής εξακολουθούν μέχρι σήμερα να ρυπαίνουν τη θαλάσσια περιοχή γύρω από το Ακρωτήρι και τις ακτές.
Και βέβαια ούτε λόγος να γίνεται για συνέχιση της χρηματοδότησης του Προγράμματος Καταγραφής Καρκίνου Κρήτης, ούτε από την Ε.Ε., ούτε από το Ελληνικό Δημόσιο.
Αντιθέτως, τέσσερις μόλις μήνες μετά τη δημοσίευση της έρευνας, στις 23.3.1995, ο τότε Υπουργός Υγείας Δ. Κρεμαστινός με την υπ. αριθμ. 1782 εγκύκλιο απαγόρευσε στο εξής την παροχή στοιχείων για την καταγραφή θανάτων από καρκίνο.
Από τότε και όλα αυτά τα χρόνια η αμερικάνικη βάση στο Ακρωτήρι διαρκώς επεκτείνεται, αεροπλανοφόρα και πυρηνικά υποβρύχια πηγαινοέρχονται. Κανείς πλην των Αμερικάνων δεν γνωρίζει τι είδους όπλα κρύβονται εκεί μέσα. Ακόμη και η Ε. Επιτροπή, που κλήθηκε από το Νομάρχη Χανίων Γ. Κατσανεβάκη να ερευνήσει σχετικά, δήλωσε αναρμοδιότητα αφου πρόκειται για “αμερικάνικο έδαφος”.
Όλα αυτά τα χρόνια η βάση αποτελούσε ορμητήριο των ιμπεριαλιστικών πολέμων που διεξήγαγαν κάθε φορά οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια.
Σήμερα η βάση βρίσκεται σε πραγματικό οργασμό. Λόγω της στρατηγικής της θέσης στον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν γνωρίζει “μεγάλες δόξες”. Πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και ελικοπτεροφόρα των ΗΠΑ πηγαινοέρχονται για ανεφοδιασμό, αλλά και “αναψυχή των πληρωμάτων τους”. Χιλιάδες πεζοναύτες αναζητούν στην πόλη προκλητικά πόρνες, ρωτώντας κάθε γυναίκα που συναντούν πόσο κοστίζει να την αγοράσουν για μια νύχτα. Τα πορνομάγαζα της νύχτας διαφημίζουν “στριπ – σόου” για Αμερικάνους. Το αλκόολ ρέει και πωλείται σε τιμές πολλαπλάσιες της αξίας του. Τα τουριστικά μαγαζιά που είχαν αρχίσει να κλείνουν, λόγω του τέλους της περιόδου, ξανανοίγουν για τα αμερικάνικα δολλάρια.
Οι δεκάδες ταξιτζήδες έξω από τη βάση στο Μουζουρά “τρίβουν τα χέρια τους”. Το ίδιο και τα γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων. Ολόκληρα ξενοδοχεία έχουν καπαρωθεί από τον αμερικάνικο στρατό που τα “θωρακίζει” για λόγους ασφαλείας. Οι ίδιοι που κάποτε πέταγαν τους Αμερικάνους στη θάλασσα σήμερα κάνουν μπίζνες. Γνωρίζουν για τους καρκίνους, για τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Γεύονται λαχανικά με ραδιενέργεια. Κάνουν όμως σα να μην ξέρουν τίποτα. Κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους. Διότι η βιομηχανία του τουρισμού θα καταρρεύσει αν μάθουν οι τουρίστες τις συνέπειες της λειτουργίας της αμερικάνικης βάσης στα Χανιά.
Γι’ αυτό και στο δημοτικό συμβούλιο Χανίων τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή εις μνήμη των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου. Γι’ αυτό και δεν τηρήθηκε αντίστοιχα ενός λεπτού σιγή εις μνήμη των άμαχων θυμάτων των αμερικάνικων βομβαρδισμών. Γι’ αυτό ο δήμαρχος έσπευσε να κατεβάσει τα αντιπολεμικά πανώ από την είσοδο της Δημοτικής Αγοράς. Γι’ αυτό έστελνε τους δημοτικούς υπαλλήλους να σβήνουν καθημερινά τα αντιαμερικάνικα συνθήματα από τους τοίχους. Γι’ αυτό υποδέχεται σε επίσημες τελετές τους διοικητές της αμερικάνικης αρμάδας.
Άλλωστε η ελληνοαμερικάνικη συμφωνία για τη βάση μόλις πέρσι ανανεώθηκε. Και για πρώτη φορά οι Αμερικάνοι πέτυχαν να ισχύει για τους ίδιους καθεστώς ετεροδικίας. Φτάσαμε στο σημείο ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας να δικαιολογεί την παρουσία της βάσης λόγω του υψηλού ενοικίου που μας πληρώνουν οι ΗΠΑ.
Όλα μετρούνται σε χρήμα. Η τιμή, η υπόληψη, ακόμη και η ανεξαρτησία. Το χρήμα είναι ο θεός της σύγχρονης κοσμοκρατορίας των ΗΠΑ. Και αφού η αμερικάνικη βάση φέρνει χρήμα σε κάποιους, γιατί να αντιδρούμε και να ζητούμε την απομάκρυνσή της; Δεν το λένε βέβαια ακριβώς έτσι. “Αφού έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να φύγουν” είναι η γνωστή καραμέλα που πιπιλίζουν.
Κάποιοι όμως “αδιόρθωτοι” επιμένουν ότι η βάση που σκορπάει το θάνατο πρέπει να φύγει. Και θα εξακολουθήσουν να αγωνίζονται για αυτό το σκοπό. Όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται σήμερα. Και στο μεταξύ, μέχρι να φύγει θα προσπαθήσουν να κάνουν τη ζωή των αμερικανονατοϊκών στρατευμάτων πραγματικά δύσκολη, όπως χαρακτηριστικά είπε κάποιος σε σύσκεψη της Επιτροπής Αγώνα.
Χανιά, 16/11/2001
Νίκος Βαφειάδης, δημοσιογράφος
Διαβάστε επίσης:
– Τα χημικά της Συρίας, τα ραδιενεργά απόβλητα, τα μνημόνια και οι βάσεις του θανάτου
