Οι Κρήτες κατά την αρχαιότητα δεν έτρωγαν χοιρινό γιατί θεωρούσαν το ζώο ιερό ενώ στη Γόρτυνα είχαν ένα ιδιαίτερο τρόπο να τιμωρούν και να διαπομπεύουν τους μοιχούς, στη δε Κνωσό απαγόρευαν δια νόμου την τοκογλυφία και την αισχροκέρδεια.
Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα για τη ζωή στο νησί, κατά την αρχαιότητα, μας μεταφέρει ο ο Φλαμανδός γιατρός, εθνολόγος, γεωγράφος και ιστορικός Olfert Dapper.
Στο έργο «Περί της Νήσου Κρήτης», που εκδόθηκε το 1999 και το οποίο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εργασίας που εξέδωσε ο Dapper το 1688 με τίτλο «Ακριβής Περιγραφή των Νήσων του Αρχιπελάγους», διαβάζουμε στοιχεία για τη ζωή στην Κρήτη τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά την εποχή που συνέγραψε το βιβλίο του.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, οι αρχαίοι κάτοικοι της Κρήτης θεωρούσαν το χοίρο ιερό ζώο που του άξιζαν ιδιαίτερες τιμές γι αυτό από απέφευγαν να τρώνε το κρέας του. Αυτό σύμφωνα με τον Αθηναίο καθιερώθηκε επειδή πίστευαν ότι ο Δίας είχε γεννηθεί πάνω στη Δίκτη όπου και του προσέφερε τους μαστούς της μια σκρόφα, τον θήλασε και περιφερόταν γύρω του γρυλίζοντας για να μην ακούνε οι περαστικοί τις φωνές του. Έτσι οι Κρήτες θεώρησαν πως σε αυτό το ζώο άξιζαν οι μεγαλύτερες των τιμών και θέσπισαν νόμο που απαγόρευε την κατανάλωση χοιρινού κρέατος.
Ο Dapper επίσης αναφέρει πως στην αρχαία Γόρτυνα όταν συνελάμβαναν κάποιον να μοιχεύει τον οδηγούσαν ενώπιον των αρχόντων και αν αποδεικνύονταν η ενοχή του, του έβαζαν στο κεφάλι ένα στέφανο από μαλλί, για να τον διαπομπεύσουν και να διαδηλώσουν με το γυναικείο αυτό στολίδι, ότι τον θεωρούσαν άνανδρο κι ανάξιο να περιβληθεί οποιόδήποτε αξίωμα. Μετά τον διαπόμπευαν φορτώνοντας τον με βάρος πέντε στατήρων για να γίνει γνωστή στον καθένα η ανανδρία και η ατιμία του. Έτσι τον απέκλειαν από το δημόσιο βίο και δεν μπορούσε πλέον να προταθεί για κανένα αξίωμα ή δημόσια θέση.
Ο πολυπράγμον Ολλανδός , τονίζει επίσης στις αναφορές του για την Κρήτη πως οι νόμοι και οι διατάξεις της Κνωσού απαγόρευαν την τοκογλυφία και την αισχροκέρδεια . Αλλά και τους οφειλέτες που κρίνονταν ένοχοι καταδολίευσης δανειστών τους τιμωρούσαν σαν να είχαν διαπράξει κλοπή ή κάτι εξ ίσου ατιμωτικό.
Ακόμα μας περιγράφει πως οι νέοι μάθαιναν να πολεμούν υπό τους ήχους αυλού, λαούτου κι άλλων μουσικών οργάνων παλεύοντας με γροθιές και ρόπαλα. Ο Στράβων αναφέρει πως έβλεπε κανείς νέους να πιάνονται στα χέρια , να παλεύουν παράξενα σώμα με σώμα ή και με όπλα ακόμα, γι αυτό και το πιο τιμητικό δώρο που μπορούσε κανείς να προσφέρει ήταν τα όπλα.
Συνήθιζαν δε να βαδίζουν στην μάχη υπό τους ήχους οργάνων με τους συγγραφείς να διαφωνούν ως προς τα ποια ήταν αυτά. Ο Στράβων αναφέρει τον αυλό και τη λύρα ή το σείστρο, ο Πολύβιος βεβαιώνει ότι χρησιμοποιούσαν σάλπιγγα ενώ ο Πλούταρχος μαρτυρεί ότι έμπαιναν στη μάχη υπό τους ήχους της λύρας.
Επειδή οι Κρήτες ήταν πολύ καλοί σφενδονίτες τους χρησιμοποιούσαν στα στρατεύματα τους άλλοι λαοί όταν ήταν σε πόλεμο με τους γείτονες τους. Οι ιστορικοί αποδίδουν μάλιστα τη μαζική συμμετοχή Κρητών μισθοφόρων σε άλλα στρατεύματα στην όχι και τόσο ανθηρή οικονομία του νησιού. Στον αθηναϊκό στρατό, όπως και μεταξύ των μυρίων της Κύρου Αναβάσεως ακόμα και στο στρατό του Ιουλίου Καίσαρα συναντούμε Κρήτες τοξότες.
(Τα παραπάνω στοιχεία αντλήθηκαν από το βιβλίο «Περί της νήσου Κρήτης, εκδόσεις Μικρός Ναυτίλος, σε απόδοση Αριστέας Τ. Πλεύρη)
