Μετά και την απόφαση από μια μαζική συνέλευση των φοιτητών για κινητοποιήσεις και κατάληψη του Πολυτεχνείου, εναντιώμενοι στη δημιουργία εσωτερικού κανονισμού τη δική της απάντηση δίνει η Πρυτανεία του Πολυτεχνείου. Σύμφωνα με το κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα, οι αντιδράσεις αναφορικά με τη θέσπιση εσωτερικού Οργανισμού δεν είναι γενικευμένες και μάλλον σχετίζονται με συγκεκριμένες πολιτικές ομάδες που λειτουργούν εντός του Πολυτεχνείου.
Στην απάντηση επίσης τονίζεται ότι δεν τίθεται θέμα εισαγωγής διδάκτρων στις σπουδές ενώ δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι οι υπάλληλοι του Πολυτεχνείου υποστηρίζουν μία τέτοια εξέλιξη. Τέλος δίνεται έμφαση ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν αποτελεί μία ιδιαιτερότητα της χώρας μας αλλά μία κατεύθυνση που έχει κυριαρχήσει τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Ακολουθεί ολόκληρο το σχετικό κείμενο όπως δόθηκε στη δημοσιότητα:
Τις τελευταίες ημέρες οι εγκαταστάσεις του Πολυτεχνείου, τελούν υπό κατάληψη από φοιτητές του οι οποίοι αντιδρούν στην θέσπιση εσωτερικού Οργανισμού. Καθώς πιστεύουμε ακράδαντα ότι τα τεκταινόμενα στο Πολυτεχνείο αφορούν άμεσα την τοπική κοινωνία, θα θέλαμε να βοηθήσουμε στην όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση των πολιτών, από τους φόρους των οποίων άλλωστε τροφοδοτούνται τα Πανεπιστήμια.
Τι είναι ο Οργανισμός;
Το πλαίσιο λειτουργίας των ελληνικών Πανεπιστημίων καθορίζεται από την Πολιτεία και συγκεκριμένα από το Σύνταγμα και τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή. Ο πιο πρόσφατος νόμος που αφορά τα Πανεπιστήμια, είναι ο Ν.4009/2011 μαζί με τις 2 μεταγενέστερες τροποποιήσεις του. Επειδή το Σύνταγμα επιβάλει καθεστώς αυτοδιοίκησης στα Πανεπιστήμια, ο νόμος αυτός (που ονομάζεται και «νόμος-πλαίσιο») υποχρεώνει τα Πανεπιστήμια να ορίσουν τα ειδικότερα θέματα που αφορούν την λειτουργία τους και τις διαδικασίες τους, με εσωτερικούς κανόνες. Έτσι θέματα όπως, η οργάνωση των σπουδών, η λειτουργία των Σχολών και των Τμημάτων, οι εργαστηριακές υποδομές, τα οργανογράμματα και ζητήματα του προσωπικού, κανονισμοί χρήσης των εγκαταστάσεων και άλλα καθορίζονται από τα ίδια τα Πανεπιστήμια. Το κείμενο που καθορίζει αυτά τα θέματα είναι ο Οργανισμός, ο οποίος αφού πρώτα ελεγχθεί από το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το Υπουργείο Οικονομικών και το Συμβούλιο Επικρατείας, λαμβάνει την μορφή Προεδρικού Διατάγματος, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
Γιατί όμως ο Οργανισμός ψηφίζεται τώρα; Αυτό συμβαίνει μόνο στο Πολυτεχνείο Κρήτης;
Η ψήφιση του Νόμου 4009, άσχετα με τις θετικές ή αρνητικές του πτυχές, καθόριζε πολλές νέες διαδικασίες, άλλαζε τον τρόπο και τα όργανα διοίκησης των Πανεπιστημίων και προϋπέθετε ένα αρχικό χρονικό διάστημα προκειμένου να εφαρμοστούν αυτές οι διατάξεις. Άλλος λόγος για την καθυστέρηση ήταν οι αντιδράσεις που υπήρξαν μετά την ψήφιση του νέου Νόμου και οι μετέπειτα νομοθετικές του τροποποιήσεις. Το Υπουργείο Παιδείες πριν λίγες εβδομάδες ανακοίνωσε ότι προτίθεται να προχωρήσει στην έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων. Ζήτησε από τα Πανεπιστήμια την επίσπευση της αποστολής των Οργανισμών τους έως τις 10 Ιουνίου, ενώ προειδοποίησε ότι σε αντίθετη περίπτωση θα προχωρούσε στην έκδοση ενός «πρότυπου Οργανισμού» ο οποίος θα ήταν προφανώς ο ίδιος για όσα Πανεπιστήμια δεν έστελναν τους δικούς τους. Καθώς αυτό θα περιόριζε δραστικά την ευελιξία που έχουν τα Πανεπιστήμια να καθορίσουν τα ίδια τον τρόπο λειτουργίας τους, όλοι ανταποκρίθηκαν και έστειλαν τους εσωτερικούς τους κανονισμούς. Μέχρι στιγμής σε κανένα από τα άλλα Πανεπιστήμια δεν προκλήθηκαν ακραίες αντιδράσεις.
Γιατί ο Οργανισμός του Πολυτεχνείου Κρήτης προκαλεί αντιδράσεις;
Κατ’ αρχήν ο Οργανισμός δεν προκαλεί γενικώς αντιδράσεις. Αντιδρά κυρίως μια μερίδα φοιτητών οι οποίοι αντιτίθενται συνολικά στον Νόμο-πλαίσιο 4009 για ευρύτερους ιδεολογικούς, πολιτικούς και κομματικούς λόγους. Πριν σταλεί στο Υπουργείο για έγκριση ο Οργανισμός τέθηκε σε ανοιχτή διαβούλευση. Στην διαβούλευση κατέθεσαν σχόλια και προτάσεις όλες οι Σχολές, τα Όργανα και οι Σύλλογοι του Ιδρύματος. Στην συνέχεια το κείμενο τέθηκε προς συζήτηση στην Σύγκλητο η οποία (με εξαίρεση το άρθρο για τους κύκλους σπουδών, στο οποίο έγινε μια πολύ γόνιμη συζήτηση) ψήφισε και εξέφρασε θετική άποψη. Ακολούθως το τελικό κείμενο σύμφωνα με τις προβλέψεις του Νόμου, τέθηκε προς ψήφιση στο Συμβούλιο του Ιδρύματος το οποίο και αποφάσισε θετικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Σύγκλητο, τον Οργανισμό στήριξαν και οι υπάλληλοι του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Γιατί οι εργαζόμενοι στήριξαν τον Οργανισμό; Τι αλλάζει για αυτούς;
Σήμερα στο Πολυτεχνείο Κρήτης, υπάρχουν μόνο 57 υπάλληλοι όλων των ειδικοτήτων και κλάδων που υπηρετούν σε θεσμοθετημένες οργανικές θέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή των υπαλλήλων μας, 30 χρόνια αφ’ ότου το ΠΚ δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές, δεν έχουν θεσμοθετημένες θέσεις αφού αυτές δεν προβλέπονται πουθενά! Ο Οργανισμός για πρώτη φορά θεσπίζει περισσότερες από 250 οργανικές θέσεις υπαλλήλων. Με την ψήφισή του δημιουργεί το υπόβαθρo για την οικονομική, διοικητική και κυρίως νομική διεκδίκηση της ορθής στελέχωσης του ΠΚ ενώ παράλληλα σταματά η εργασιακή ανασφάλεια της συντριπτικής πλειοψηφίας των υπαλλήλων μας, οι οποίοι ταλαιπωρήθηκαν όσο κανείς άλλος τα 2 τελευταία χρόνια μέσα από την άτοπη διαδικασία της διαθεσιμότητας. Παράλληλα, δίνει τη δυνατότητα στο Ίδρυμα να απορροφήσει και άλλους υπαλλήλους και διδακτικό προσωπικό μέσω της κινητικότητας και να βελτιώσει τη λειτουργία του και τις υπηρεσίες του στους φοιτητές.
Τι συμβαίνει με τις σπουδές; Κάποιοι ισχυρίζονται ότι υποβαθμίζονται τα πτυχία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει ορίσει ένα κοινό πλαίσιο λειτουργίας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για όλες τις χώρες μέλη. Το πλαίσιο αυτό περιγράφει τα βασικά χαρακτηριστικά των πανεπιστημιακών σπουδών και των τίτλων που απονέμουν τα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια. Αν και υπήρξε στο παρελθόν αρκετός σκεπτικισμός και συζήτηση γύρω από το πλαίσιο αυτό και την αποτελεσματικότητα του, ειδικά σε ότι αφορά τις πενταετείς και εξαετείς σπουδές όπως τα Πολυτεχνεία και οι Ιατρικές, εν’ τούτοις σχεδόν το σύνολο των Πανεπιστημίων της Ευρώπης το έχουν αποδεχθεί. Σε αντίστοιχα πλαίσια έχουν κινηθεί τα τελευταία χρόνια και τα περισσότερα Πανεπιστήμια της Β. Αμερικής και της Ασίας.
Τα ελληνικά Πανεπιστήμια, εξ’ αιτίας αντιδράσεων, δεν είχαν ευθυγραμμίσει έως σήμερα τις σπουδές τους, με τα πλαίσια αυτά. Έτσι είχαμε περιέλθει σε έναν ιδιαίτερο απομονωτισμό. Για παράδειγμα ένας φοιτητής ο οποίος ολοκληρώνει πενταετείς σπουδές στο Πολυτεχνείο Κρήτης, και σκοπεύει να συνεχίσει για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος σε ένα Πανεπιστήμιο της Ολλανδίας ή της Γαλλίας, υποχρεώνεται πρώτα να παρακολουθήσει τον λεγόμενο δεύτερο κύκλο σπουδών, ο οποίος οδηγεί σε μεταπτυχιακό (MSc). Αφού τον ολοκληρώσει, προχωρά στον τρίτο κύκλο, δηλαδή στο διδακτορικό. Αντίθετα, ο συνάδελφός του από αυτές τις χώρες ο οποίος έχει ακολουθήσει επίσης πενταετείς σπουδές, θεωρείται ότι έχει κλείσει τους 2 πρώτους κύκλους και εγγράφεται απ’ ευθείας σε διδακτορικές σπουδές.
Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό εδώ και χρόνια σε όσους γνωρίζουν τι συμβαίνει στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Κάποια Ιδρύματα, στην προσπάθειά τους να «μπαλώσουν» το πρόβλημα, άρχισαν να εκδίδουν πιστοποιητικά ισοδυναμίας, βεβαιώσεις δηλαδή ότι το δίπλωμά τους ισοδυναμεί με μεταπτυχιακό! Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, κανείς σχεδόν στην Ευρώπη δεν αποδέχεται αυτές τις βεβαιώσεις. Ούτε καν το ελληνικό Δημόσιο!
Ο νέος Οργανισμός ορίζει τις σπουδές μηχανικού στο Πολυτεχνείο Κρήτης ως ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο πενταετές πρόγραμμα που οδηγεί στην απόκτηση διπλώματος μηχανικού το οποίο είναι προπτυχιακό και μεταπτυχιακό μαζί, και ισοδύναμο με Master of Engineering. Αν το Υπουργείο δεχθεί την πρότασή μας, το δίπλωμα όλων των αποφοίτων, θα είναι πραγματικό Master of Engineering, και δεν θα χρειάζεται πιστοποιητικά ισοδυναμίας που δεν έχουν καμία αξία.
Μήπως οι φοιτητές διαμαρτύρονται επειδή ο νέος Οργανισμός εισάγει δίδακτρα; Μήπως σταματά η δωρεάν τριτοβάθμια Παιδεία;
Το Σύνταγμα κατοχυρώνει τις δωρεάν σπουδές και κανένας οργανισμός δεν μπορεί να επιβάλλει δίδακτρα για την απόκτηση του πρώτου διπλώματος. Για να μην υπάρχει καμία δυνατότητα παρερμηνείας αναγράφεται καθαρά στο τελικό κείμενο ότι οι 5-¬ετείς σπουδές είναι δωρεάν.
Και τι θα γίνει με τους «αιώνιους φοιτητές»;
Κατ’ αρχήν δεν είναι όλοι οι φοιτητές ίδιοι. Σε πολλές περιπτώσεις οι φοιτητές αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα καθώς οι οικογένειές τους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα έξοδα. Οι διαγραφές μετά το 7ο έτος σπουδών,προβλέπονται από το Νόμο 4009 και όχι από τον Οργανισμό. Αντίθετα, ο Οργανισμός δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές να υπερβούν τη μέγιστη διάρκεια φοίτησης που προβλέπει ο Νόμος κατά ένα έτος. Για πρώτη φορά μάλιστα γίνεται διαχωρισμός και ειδικά για τους φοιτητές που εργάζονται, παρέχεται η δυνατότητα μερικής φοίτησης, με μέγιστη διάρκεια ως το διπλάσιο του κανονικού αριθμού ετών, δηλαδή δέκα. Χωρίς Οργανισμό, θα ισχύσει αυτό που προβλέπει ο Νόμος χωρίς τις επιπλέον διευκολύνσεις που παρέχει ο Οργανισμός.
Τι προβλέπει ο νέος Οργανισμός για την φοιτητική μέριμνα;
Ο Οργανισμός ενισχύει τις δυνατότητες του Ιδρύματος να διαχειριστεί τα «του οίκου του» προς όφελος κυρίως των φοιτητών. Μέχρι σήμερα ο μοναδικός τρόπος χρηματοδότησης της Μέριμνας ήταν το ΥΠΑΙΘ, το οποίο επιβάλει μέσω Υπουργικών αποφάσεων, το ακριβές ποσό που δίνεται σε κάθε Ίδρυμα για σίτιση, για μεταφορές κλπ Η μόνη αρμοδιότητα που έχει το Ίδρυμα είναι να βρει ανάδοχο για αυτές τις υπηρεσίες! Ο Οργανισμός θεσπίζει εργαλεία με τα οποία η αξιοποίηση της περιουσίας του Ιδρύματος, γίνεται απλούστερη και πιο αποτελεσματική. Λόγω του αναχρονιστικού πλαισίου εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και της μέχρι πρόσφατα πλήρους απουσίας αξιολόγησης των Σχολών, το βασικό κριτήριο για την επιλογή Σχολής από τα νέα παιδιά και τις οικογένειές τους, είναι η απόστασή της από την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Επιπλέον τα Χανιά είναι μια πόλη με υψηλό κόστος διαβίωσης. Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να έρχονται φοιτητές στο ΠΚ, είναι απαραίτητο να περιοριστεί το κόστος που καλείται να πληρώσει κάθε οικογένεια που το παιδί της σπουδάζει στα Χανιά. Ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να γίνει αυτό είναι να αυξηθούν να έσοδα του Ιδρύματος ώστε να ενισχυθεί η Φοιτητική Μέριμνα. Τα ευχολόγια, οι γενικεύσεις και οι θεωρητικολογίες το μόνο που κάνουν είναι να αποπροσανατολίζουν και να δημιουργούν θόρυβο χωρίς να προτείνουν τίποτα συγκεκριμένο.
Άρα τελικά ποιοι αντιδρούν;
Αρκετοί φοιτητές δεν έχουν ενημερωθεί σωστά. Ένα κείμενο σχεδόν 200 σελίδων, με νομικές παραπομπές και λεπτομερείς περιγραφές διοικητικών διαδικασιών, απαιτεί χρόνο και κόπο για να μελετηθεί. Αναγνωρίζουμε ότι τα χρονικά περιθώρια που υπήρξαν από το Υπουργείο ήταν περιορισμένα. Θα θέλαμε η διαβούλευση να κρατήσει περισσότερο. Ωστόσο ακόμα και σε αυτό το διάστημα, ενσωματώθηκαν δεκάδες παρατηρήσεις, σχόλια και έγιναν πολλές αλλαγές και τροποποιήσεις στο αρχικό κείμενο.
Υπάρχουν κάποιοι άλλοι που ξεβολεύονται. Που νομίζουν ότι το Πανεπιστήμιο είναι χώρος για αυθαιρεσίες και για μικροκομματικά παιχνίδια. Αυτοί έχουν κάθε λόγο να αντιδρούν αφού ο Οργανισμός τους περιορίζει.
Τέλος υπάρχουν και κάποιοι που η ιδεολογική τους αναφορά, τους επιβάλει να αντιδρούν σε οτιδήποτε ευθυγραμμίζει την χώρα μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ρυθμιστικό της πλαίσιο. Το σεβόμαστε όπως σεβόμαστε κάθε αντίθετη άποψη που εκφράζεται με νηφάλιο και δημοκρατικό τρόπο. Αλλά για τις επιλογές αυτές νομίζουμε ότι μόνος αρμόδιος είναι ο Ελληνικός Λαός.