Αν και οι περισσότερες μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ έχουν σημαντική παρουσία στο νησί, ωστόσο δεν έχουν κατορθώσει να αμφισβητήσουν την κυριαρχία των δύο τοπικών αλυσίδων
Η αγορά της Κρήτης διαθέτει μια εντυπωσιακή και πανελλήνια πρωτοτυπία. Αν και οι περισσότερες μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ έχουν σημαντική παρουσία – η οποία συνεχώς ενισχύεται – στο νησί, ωστόσο δεν έχουν κατορθώσει να αμφισβητήσουν την κυριαρχία των δύο τοπικών αλυσίδων, του ΙΝΚΑ στη δυτική πλευρά της Κρήτης και της Χαλκιαδάκης ΑΕ στην ανατολική. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ο ανταγωνισμός έχει χτυπήσει «κόκκινο».
Οι δύο αλυσίδες μαζί συγκεντρώνουν πωλήσεις περί τα 280 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, ο τζίρος του λιανεμπορίου πλησιάζει τα 500 εκατ. ευρώ. Βέβαια η απλοϊκή εξήγηση αφορά τον «τοπικισμό» που χαρακτηρίζει τους κατοίκους του νησιού. Το «μυστικό», όμως, όπως αναφέρει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ κ. Απόστολος Αλεξάκης, είναι πως «στα ράφια και στα ψυγεία των καταστημάτων κυριαρχούν τα τοπικά προϊόντα». Στα δικά του καταστήματα οι ετήσιες πωλήσεις των κρητικών προϊόντων – κυρίως της περιοχής των Χανίων και λιγότερο του Ρεθύμνου και των άλλων νομών – αγγίζουν τα 40 εκατ. ευρώ.
Αδιέξοδο
Στην αγορά της Κρήτης όμως ο «συνωστισμός» φαίνεται ότι οδηγεί σε αδιέξοδο. Οπως σημειώνει η κυρία Χριστίνα Χαλκιαδάκη, διευθύντρια Ποιότητας της ομώνυμης αλυσίδας,«η αγορά του νησιού είναι κορεσμένη και πλέον αλλάζουμε μερίδια μεταξύ μας χρόνο με τον χρόνο». Αν για τους δύο τοπικούς παίκτες τα όρια έχουν καλυφθεί, δεν ισχύει το ίδιο για τις μεγάλες πανελλαδικές αλυσίδες. Και ενώ για την Ι. & Σ. Σκλαβενίτης ΑΕΕ τα πράγματα είναι πιο απλά, αφού είναι θέμα χρόνου η μεταβίβαση του ποσοστού των μετοχών που κατέχει ο όμιλος Βερόπουλου στη Χαλκιαδάκης ΑΕ στην αθηναϊκή αλυσίδα, από την άλλη πλευρά ο όμιλος Μαρινόπουλου έχει το μεγαλύτερο δίκτυο καταστημάτων στο νησί.
Πρόκειται για δύο Hyper Carrefour, 17 σουπερμάρκετ Carrefour Μαρινόπουλος, 1 cash and Terra Market, 11 φραντσάιζ σουπερμάρκετ Carrefour Μαρινόπουλος και 10 φραντσάιζ Carrefour Express, ενώ μέσα στο 2014 εξαγόρασε και επτά καταστήματα της Αριάδνης ΑΕ, μιας μικρής τοπικής αλυσίδας. Από την άλλη πλευρά, η ΑΒ Βασιλόπουλος διαθέτει ήδη έξι καταστήματα και, όπως ανακοίνωσε, τα επόμενα τρία χρόνια πρόκειται να ανοίξει άλλα εννέα – εξάλλου στον στρατηγικό της σχεδιασμό είναι η Κρήτη, που αποτελεί μία από τις δύο βασικές προτεραιότητές της (η άλλη είναι η Βόρεια Ελλάδα). Παράλληλα η Μετρό ΑΕ διαθέτει τρία καταστήματα Cash and Carry, η Μάκρο επίσης δύο καταστήματα χονδρεμπορίου, ενώ λειτουργούν δύο Bazaar και εννέα καταστήματα της ρεθυμνιώτικης αλυσίδας Παυλάκης.
«Συνωστισμός»
Βέβαια, όπως εξηγεί η κυρία Χαλκιαδάκη, ο «συνωστισμός» οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Κρήτη αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό και οι συνέπειες της ύφεσης είναι μικρότερες στην κρητική κοινωνία. Βέβαια ο μεγάλος ανταγωνισμός που επικρατεί κυρίως στον τομέα των τιμών οδηγεί εκ των πραγμάτων στη μείωση της αξίας των πωλήσεων, ενώ αυξάνεται ο όγκος τους, επισημαίνει ο κ. Αλεξάκης.
Τα πεπερασμένα όρια της τοπικής αγοράς οδήγησαν τον πρόεδρο του ΙΝΚΑ να βγει εκτός Κρήτης. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», το ΙΝΚΑ εξαγόρασε την κυρίως κυκλαδίτικη αλυσίδα σουπερμάρκετ Βιδάλης ΑΕ. Η εταιρεία δραστηριοποιείται σε οκτώ νησιά του Αιγαίου – Χίο, Σαντορίνη, Τήνο, Πάρο, Νάξο, Κάλυμνο, Σύρο και Μήλο -, όπου διαθέτει 15 μεγάλα καταστήματα. Απασχολεί 350 εργαζομένους και έχει ετήσιες πωλήσεις 43 εκατ. ευρώ. Εφέτος οι πωλήσεις του ΙΝΚΑ θα ανέλθουν στα 145 εκατ. ευρώ – τα κέρδη του 2013 ήταν 3,4 εκατ. ευρώ -, χωρίς να συνυπολογιστούν οι πωλήσεις της Βιδάλης ΑΕ. Και οι δύο εταιρείες μαζί ο κ. Αλεξάκης θεωρεί ότι θα υπερβούν τα 180 εκατ. ευρώ.
«Δίχτυ ασφαλείας»
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι στην προκειμένη περίπτωση το βασικό δίκτυο καταστημάτων του ΙΝΚΑ είναι μόλις 31 καταστήματα – διαθέτει και ένα δεύτερο δίκτυο μικρών σημείων πώλησης με τη μέθοδο του φραντσάιζ, όπου κάνει πωλήσεις χονδρικής -, από τα οποία 25 βρίσκονται στον Νομό Χανίων, τρία στο Ρέθυμνο, δύο στο Ηράκλειο και ένα στην Ιεράπετρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι καθ’ όλη την περίοδο της κρίσης η εταιρεία δεν έκανε ούτε απολύσεις ούτε μειώσεις μισθών στους περίπου 800 εργαζομένους της.
Παράλληλα ως το τέλος του χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί η εξαγορά του 60% των μετοχών της Χαλκιαδάκης ΑΕ που σήμερα κατέχει ο όμιλος Βερόπουλου από τη Σκλαβενίτης ΑΕΕ. Ως εκ τούτου η εταιρεία στο πλαίσιο ενός οξύτατου ανταγωνισμού που επικρατεί στο νησί θα διαθέτει ως «δίχτυ ασφαλείας» μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες του κλάδου.
Η εταιρεία, που θα εξακολουθεί να διευθύνεται από την οικογένεια του κ. Μηνά Χαλκιαδάκη, στην οποία ανήκει το 40% των μετοχών, δεν έχει ούτε μία οικονομική χρήση κατά την οποία στο σκέλος των καθαρών αποτελεσμάτων της να έχει αρνητικό πρόσημο. Διαθέτει 38 καταστήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων (27) βρίσκονται στην περιοχή του Νομού Ηρακλείου. Επίσης έχει ισχυρή παρουσία στην περιοχή του Λασιθίου με επτά καταστήματα, ενώ περιορισμένη είναι η παρουσία της στις περιοχές του Ρεθύμνου και των Χανίων, δηλαδή στη δυτική πλευρά του νησιού, όπου διαθέτει ένα και τρία καταστήματα αντίστοιχα.
Οι πωλήσεις της το 2013 ανήλθαν στα 137 εκατ. ευρώ – εφέτος, όπως λέει η κυρία Χαλκιαδάκη, θα έχουν μείωση 2%. Λέγεται μάλιστα ότι τα τρία καταστήματα που έχει στη δυτική πλευρά του νησιού προκάλεσαν το «αφεντικό» του ΙΝΚΑ να ανοίξει τρία αντίστοιχα στην ανατολική πλευρά. Δεν είναι γνωστό όμως αν πρόκειται για πραγματική ιστορία ή αστικό μύθο, το βέβαιον είναι όμως ότι οι δύο εταιρείες βρίσκουν τον τρόπο να κυριαρχούν στο κρητικό λιανεμπόριο.