Σοκ έχουν προκαλέσει στην κοινή γνώμη και στον χώρο των δημιουργών οι αποκαλύψεις του tvxs.gr για το πόρισμα του ελέγχου, που διεξήχθη προσφάτως, για λογαριασμό του Υπουργείου Πολιτισμού για την εταιρεία ΑΕΠΙ (Ανώνυμη Εταιρεία Πνευματικής Ιδιοκτησίας).
Οι μέτοχοι μοίραζαν τα λεφτά από την πνευματική ιδιοκτησία των δημιουργών δίνοντας αστρονομικά ποσά (μέχρι 52.000 ευρώ μισθούς το μήνα!) στους εαυτούς τους και στις συνδεδεμένες εταιρείες οι οποίες ανήκαν στους ίδιους και σε συγγενικά τους πρόσωπα. Την ίδια στιγμή που η ΑΕΠΙ κατέρρεε εξαιτίας των αμοιβών, ύποπτων συναλλαγών με συνδεδεμένες εταιρείες χωρίς τιμολόγια και ενώ πολλοί καλλιτέχνες έπαιρναν ψίχουλα. Μόνο για την περίοδο 2011 – 2014 τα μέλη του ΔΣ και συγγενείς τους έλαβαν αμοιβές 7,4 εκ ευρώ, ενώ πληρώθηκαν άλλα 7,2 εκ ευρώ σε συνδεδεμένη εταιρία για τεχνική υποστήριξη.
«Δεν έχω δει το πόρισμα» λέει στο tvxs.gr, ο πρόεδρος του ΔΣ Κ. Τριπολίτης. Ο πρώην υπουργός πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, χάρη στου οποίου την πρωτοβουλία διενεργήθηκε η έρευνα υπογραμμίζει πως «χρειάζεται πολιτική βούληση για να καθαρίσει το τοπίο και πρωτοβουλίες από τους δημιουργούς οι οποίοι έχουν έννομο συμφέρον». Σχετική ερώτηση στη Βουλή κατέθεσε ο βουλευτής της ΝΔ Λ. Αυγενάκης.
Να θυμίσουμε πως η σύσταση του ΔΣ στις 29-1-2010 είχε ως εξής:
- Κώστας Τριπολίτης (στιχουργός) – Πρόεδρος
- Πέτρος Ξανθόπουλος (πρώην δικηγόρος) – Διευθύνων Σύμβουλος
- Παντελής Γκρετζελιάς (τέως δικηγόρος) – Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος
- Δημήτριος Ξανθόπουλος του Πέτρου – Μέλος
- Γεώργιος Νιάρχος (μουσικοσυνθέτης) – Μέλος
- Παναγιώτης Μαυρουδής (μουσικοσυνθέτης) – Μέλος
- Χρίστος Νικολόπουλος (μουσικοσυνθέτης) – Μέλος
- Κωνσταντίνος Τουρνάς (Μουσικοσυνθέτης) – Μέλος
- Ρόμπερτ Ουίλιαμ (μουσικοσυνθέτης) – Μέλος
- Διονύσιος Τσακνής (συνθέτης – στιχουργός ) – Μέλος
Από αυτούς αποχώρησαν εφτά μέλη το 2014.
Σύμφωνα με το πόρισμα, στο οποίο δεν αναφέρονται πρόσωπα, οι αμοιβές μισθοδοσίας για τις χρήσεις 2011 – 2014 αναλύονται ως εξής:
- Μέλος ΔΣ 2 (διευθύνων σύμβουλος): 625.565 (2011), 512.856 (2014)
- Μέλος ΔΣ 3 (γενικός διευθυντής):294.450 (2011) , 224.526 (2014)
- Μέλος ΔΣ 4: 85.300 (2014)
- Μέλος ΔΣ 5: 195. 544 (2011), 168.839 (2014)
- Μέλος ΔΣ 10: 37.997 (2011), 31.701 (2014)
- Μέλος ΔΣ 11: 106.947 (2011), 102.728 (2014)
- Συγγενής 1 μέλους ΔΣ: 52.869 (2011), 44.109 (2014)
- Συγγενής 2 μέλους ΔΣ, υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων και γραμματείας: 466.266 (2011), 385.416 (2014)
- Συγγενής 3: 120.442 (2011), 92.238 (2014)
- Συγγενής 4: 51.195 (2014)
Αμοιβές ΔΣ εκτός μισθοδοσίας για την ίδια Περίοδο. Αναφέρουμε τις ετήσιες απολαβές για το 2011 και το 2014 αντίστοιχα:
- Μέλος ΔΣ 1: 38. 245, 32.520
- Μέλος ΔΣ 2: 31.661, 48.180
- Μέλος ΔΣ 3: 6.270, 7.200
- Μέλος ΔΣ 5: 6.270, 7.200
- Μέλος ΔΣ 6: 6.270, 5.340
- Μέλος ΔΣ 7: 6.270, 5.340
- Μέλος ΔΣ 8: 6.270, 5.110
- Μέλος ΔΣ 9: 6.270
- Μέλος ΔΣ 10: 6.270, 6.020
- Μέλος ΔΣ 11: 6.270, 7.200
Κώστας Τριπολίτης: Δεν έχω διοικητικές και οικονομικές αρμοδιότητες ως πρόεδρος
Αναζητήσαμε καλλιτέχνες που έχουν θητεύσει στο ΔΣ. Πρόεδρος του μέχρι σήμερα, ο γνωστός στιχουργός Κώστας Τριπολίτη λέει ότι ενημερώθηκε από το Tvxs για την ύπαρξη του πορίσματος, λόγω θεμάτων υγείας που αντιμετωπίζει. Πρόσθεσε ακόμη πως μιλάει με κάθε επιφύλαξη μέχρι να διαβάσει ο ίδιος το πόρισμα και να απαντήσει επίσημα η εταιρεία. Τον ρωτήσαμε αν ενημερώθηκε σχετικά από την ΑΕΠΙ:
«Δεν με πήρε η εταιρεία, έχει μια δικαιολογία γιατί δεν ήταν καλή η υγεία μου τελευταία και έχω καιρό να πάω. Επιπλέον είναι διοικητικά και οικονομικά θέματα που δεν είχαν σχέση με τις αρμοδιότητές μου. Με ενδιαφέρει η ουσία, η ουσία είναι μια πειστική ανακοίνωση. Είμαι σίγουρος ότι η εταιρεία θα απαντήσει σύντομα αν έχουν βάση όλα αυτά».
Ο πρόεδρος δεν έχει αρμοδιότητα διοικητική ή οικονομική σύμφωνα με το καταστατικό της εταιρείας, λέει ο Κ. Τριπολίτης. Οι μέτοχοι αποφασίζουν ποιοι έχουν εκτελεστικές αρμοδιότητες. Αυτές τις έχουν οι μέτοχοι, ο διευθύνων σύμβουλος και κάποιοι υπάλληλοι εκτός ΔΣ τους οποίους έχουν ορίσει οι μέτοχοι.
«Άρα παρέμβαση δεν είχα ούτε στη διοίκηση ούτε στα οικονομικά. Υπέγραφα καλή τη πίστη έγγραφα τα οποία είχαν ελέγξει ορκωτοί λογιστές και οικονομικοί διευθυντές και μας διαβεβαιώναν ότι ήταν σύννομα και σύμφωνα με την ηθική τάξη. Έχουμε όλοι συνυπογράψει αποφάσεις όχι όμως μισθοδοσίας ή διανομών. Για τα ποσά που δίνονται σε τεχνικές εταιρείες και άλλα τέτοια, τα μαθαίνω από εσάς».
Γνώριζε όμως τα αστρονομικά ποσά των μισθών των μετόχων και συγγενών και την οικονομικά δυσμενή θέση της εταιρείας;
«Δεν γνώριζα αλλά δεν μπορώ να αντιτάξω επιχειρηματολογία σε σχέση με τους μισθούς μιας ιδιωτικής εταιρείας, αν ισχύουν όλα αυτά. Για τα αδιανέμητα (στους καλλιτέχνες – ΣΣ) όμως, θα έχω να πω αν αποδειχθεί ότι έχουν βάση όλα αυτά. Αν ισχύουν, προφανώς πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες. Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου μέχρι να διαβάσω όλο το πόρισμά και να απαντήσει η εταιρεία»
Όσο για τις δικές του απολαβές ο Κ. Τριπολίτης διευκρινίζει:
«Δεν παίρνω μισθό παίρνω έξοδα παραστάσεως. Το 2008 αυτά ήταν 1300 ευρώ, τον μήνα το 2011 το ποσό αυξήθηκε στα 1700. Αυτά είναι έξοδα παραστάσεως. Συν άπαξ, 4000 το έτος, χρήματα τα οποία παίρνουμε τα μέλη για τις συνεδριάσεις του ΔΣ.
Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν ότι αυτό είναι το καθεστώς για όλους εμάς τους καλλιτέχνες που συμμετείχαμε στο ΔΣ αλλά δεν είχαμε εκτελεστικές αρμοδιότητες. Αν δείτε τον εσωτερικό κανονισμό της εταιρείας αναγράφονται όλα αυτά».
Ο Κ. Τριπολίτης σημειώνει με έμφαση πως ούτε τα έσοδα του από τα πνευματικά δικαιώματα είναι διογκωμένα. «Όποιος γνωρίζει το ρεπερτόριό μου ας κρίνει αν το ετήσιο εισόδημα περίπου 8.000 ευρώ από τα δικαιώματα είναι υπερβολικό» σημειώνει.
Στην ερώτηση αν σκέφτεται να παραιτηθεί ο πρόεδρος του ΔΣ απαντά:
«Όταν δέχτηκα τη θέση το έκανα μετά από την επιθυμία συναδέλφων μου για να έχουμε μια γενική γνώση πάνω στο θέμα. Και ο λόγος που εξακολουθώ και παραμένω είναι αυτός. Να διασφαλίσουμε οι δημιουργοί, ότι θα αμειβόμαστε για το έργο μας. Αν το πόρισμα έχει βάση φυσικά και θα αναθεωρήσουμε τη στάση μας».
Νότης Μαυρουδής: Να πάρει θέση άμεσα η ΑΕΠΙ
Κεραυνός εν αιθρία ήταν η αποκάλυψη του πορίσματος από το tvxs.gr, λέει ο Νότης Μαυρουδής, ο οποίος διετέλεσε μέλος του ΔΣ της ΑΕΠΙ κατά το επίμαχο διάστημα.
«Ασφαλώς και δεν ήξερα τίποτα. Από το δημοσίευμα σας το έμαθα και είναι πολύ σοβαρό το θέμα. Αν ήξερα, θα ήταν σαν να κάλυπτα αυτή την απρέπεια για να το πω ευγενικά… Δεν ήταν στις δικές μας αρμοδιότητες να εγκρίνουμε μισθοδοσία. Ήταν συμβουλευτικός ο ρόλος μας. Εγώ ο Τούρνας, ο Τσακνής, ο Χρίστος Νικολόπουλος και άλλοι συνάδελφοι καταθέταμε τις απόψεις σχετικά με τα συγγενικά και πνευματικά δικαιώματα σχετικά με τους χρήστες που έκαναν μηνύσεις στην ΑΕΠΙ» καταλήγει.
Στην ερώτηση αν γνώριζε πως ιδιοκτήτες των συνδεδεμένων εταιρειών ήταν μέτοχοι και συγγενείς της ΑΕΠΙ απαντά ξανά αρνητικά:
«Όχι. Ούτε τι μισθό έπαιρνε ο Ξανθόπουλος γνώριζα. Προσπάθησα να βρω συναδέλφους να με φωτίσουν αλλά σήμερα (χθες – ΣΣ) δεν βρήκα κανέναν στο τηλέφωνο. Σας το λέω ρητά, δεν μου ήρθε ποτέ χαρτί να υπογράψω το οποίο φανέρωνε όλα αυτά τα στοιχεία. Υπογράφαμε τις αγωγές ενάντιων χρηστών στους οποίους η ΑΕΠΙ έκανε μηνύσεις επειδή δεν πλήρωναν».
Όσο για το τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα, ο Ν. Μαυρουδής θεωρεί καταρχήν πως πρέπει άμεσα να δώσει μια απάντηση η ΑΕΠΙ. «Υπάρχει η ΕΜΣΕ, είναι εισπρακτικός οργανισμός με επικεφαλής τον Γλέζο. Υπάρχει το σωματείο το ΜΕΤΡΟΝ. Αν δεν απαντήσει η εταιρεία θα συμπαρασύρει όλους μας σε ηθική ευθύνη. Είμαστε σε ένα συμβούλιο που δεν γνωρίζαμε τι γινόταν πίσω από την πλάτη μας. Ως μέλος της ΑΕΠΙ είδα τα ποσοστά μου να κατρακυλούν απίστευτα στην περίοδο της κρίσης. Και το αποδεχτήκαμε γιατί δεν υπάρχει η αγορά όπως λειτουργούσε παλαιότερα. Η κατακόρυφη πτώση των εισπράξεών μας, μας κάνει να μη μπορούμε να ζήσουμε οι δημιουργοί. Δεν γνώριζα ότι την ίδια στιγμή έπαιρναν αυτούς τους μισθούς. Δεν ενδιαφερθήκαμε να μάθουμε πόσα παίρνει ο Ξανθόπουλος ο γιος του και οι συγγενείς».
Ο Δ. Τσακνής δεν απάντησε στα τηλεφωνήματα για συνέντευξη.
Νίκος Ξυδάκης: Να υπάρξει πολιτική πρωτοβουλία και να δράσουν αυτοί που έχουν έννομο συμφέρον
Ο τότε υπουργός πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ενημερώθηκε για το τι συνέβαινε στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων από δημιουργούς και φορείς. Έφταναν στο γραφείο του πληροφορίες σχετικά με αυθαιρεσίες και οικονομικές ατασθαλίες, ωστόσο δεν υπήρχε κάποιο τεκμήριο που τις αποδείκνυε. Ενώ λοιπόν ο νόμος έδινε τη δυνατότητα στον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας το υπουργείου και στην πολιτική ηγεσία να διατάξει έλεγχο, δεν το είχε κάνει προηγουμένως κανείς.
Ο ίδιος διέταξε έλεγχο ο οποίος ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2015. Να θυμίσουμε ότι η απόφαση αυτή δεν ήταν μεμονωμένη καθώς παράλληλους ελέγχους είχε ζητήσει να διενεργηθούν στο Κέντρο Κινηματογράφου, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στο Εθνικό Θέατρο, και αλλού. «Είχα διαπιστώσει ότι από τους περίπου εξήντα εποπτευόμενους φορείς του ΥΠΠΟ, πολλοί οργανισμοί δεν τηρούσαν τις διατάξεις της Διαύγειας, πράγμα πολύ σοβαρό, γιατί όλοι αυτοί διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα και καμία δημόσια δαπάνη δεν είναι νόμιμη αν δεν έχει αναρτηθεί.
Τα δύο κρατικά θέατρα δεν δημοσίευαν στη Διαύγεια για τουλάχιστον δύο χρόνια. Είχα στείλει δύο επίσημες υπουργικές εγκύκλιους για την σχολαστική τήρηση της Διαύγειας, για να τηρούν υπογεγραμμένα πρακτικά τα ΔΣ, ούτε αυτό κάνουν οι περισσότεροι, όπως επίσης να τηρούν πρωτόκολλο εισερχομένων – εξερχομένων» λέει ο Ν. Ξυδάκης στο tvxs.gr.
Σε σχέση με το καθεστώς της ΑΕΠΙ η πρόθεση του τέως Υπ. Πολιτισμού ήταν να ορισθεί επίτροπος ώστε να διασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια όπως λέει. «Να έχει δυνατότητα το κράτος, αν παραβεί κάποιος το νόμο, να κινήσει διαδικασία. Εφόσον διαχειρίζεται κοινωνικό χρήμα στη δημόσια σφαίρα οφείλει το κράτος να το καλέσει να συμμορφωθεί με τον νόμο».
Τώρα λοιπόν που υπάρχει το πόρισμα από τους ορκωτούς λογιστές τι περιμένουμε; «Να υπάρξει πολιτική πρωτοβουλία και να δράσουν αυτοί που έχουν έννομο συμφέρον, δηλαδή οι δημιουργοί. Το ποιοι έχουν ποινικές ευθύνες θα το πει ο εισαγγελέας» εξηγεί.
«Ο κατά τον νόμο υπεύθυνος είναι ο ΟΠΙ (Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας του Υπουργείου Πολιτισμού). Ευτυχώς μετά τη θεσμοθέτηση του ΟΠΙ υπήρξε η δυνατότητα του ελέγχου αλλά όχι κυρωτική αρμοδιότητα. Είχαμε πει να δώσουμε αρμοδιότητα στον ΟΠΙ να έχει δυνατότητα να έχει και κυρωτικό ρόλο. Καλό είναι να το προβλέπει ο νέος νόμος.
Το πρώτο θέμα ήταν να μάθουμε τι ακριβώς συμβαίνει στην ΑΕΠΙ. Αυτό το πόρισμα δίνει μια τεκμηρίωση. Είναι το απόλυτο χάος.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο από αυτά που δίνει η έρευνα δεν είναι το ότι έπαιρναν απίστευτους μισθούς, εξασθενώντας ουσιαστικά την εταιρεία, αλλά το ότι δεν έδιναν στους δικαιούχους δημιουργούς τα χρήματα που εισέπρατταν για λογαριασμό τους από τα μαγαζιά και τα ΜΜΕ. Αυτό είναι βαρύ. Άνθρωποι που παίρνουν ψίχουλα, ποιος κρίνει ποιος παίρνει τι; Οι δημιουργοί έχουν έννομο συμφέρον να προσφύγουν. Είχαν φτάσει σε μας καταγγελίες ότι η εταιρεία καταβάλλει κανονικά τα δικαιώματα σε επιφανείς δημιουργούς και εξασφαλίζει έτσι κάποια ανοχή, διασκεδάζει τις φωνές των ριγμένων. Αν συνέβαινε αυτό θα πρέπει και οι καλοπληρωμένοι καλλιτέχνες να αντιληφθούν τώρα ότι κι εκείνοι ψίχουλα έπαιρναν».
Ο Νίκος Ξυδάκης θεωρεί πως διαχρονικά οι κυβερνήσεις δεν έχουν δώσει τη δέουσα προσοχή στα θέματα του πολιτισμού. «Θα αλλάξουν πολλά αν αντιληφθούμε ότι ο πολιτισμός είναι μεγάλη παραγωγική δύναμη. Το κράτος πρέπει να βάλει κανόνες να μπορεί ο καλλιτέχνης να ζήσει από τη δουλειά του. Να μην οδηγούν τον καλλιτέχνη στα μαύρα ούτε στην εξαθλίωση», καταλήγει.
Ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη
Στην ερώτηση του, που απευθύνεται στην υπουργό Πολιτισμού κυρία Λ. Κονιόρδου, ο βουλευτής της ΝΔ αναφέρεται αναλυτικά στις αποκαλύψεις του Tvxs και προσθέτει:
«Πρόκειται για αποκαλύψεις που, αν επιβεβαιωθούν, δείχνουν ένα καλοστημένο πάρτι εκατομμυρίων» και ρωτάει την υπουργό σε ποιες ενέργειες θα προχωρήσει σχετικά με τα ευρήματα του πορίσματος. Το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει πάρει θέση για το σοκαριστικό πόρισμα.