Του Μανώλη Καπετανάκη *
Κάποτε το πανάρχαιο φυσικό φαινόμενο της διασποράς αμέτρητων τόνων (πάνω από 1,27 δις τους υπολογίζουν ετησίως!) βορειοαφρικανικής σκόνης προς τη Μεσόγειο, αλλά μέχρι τον Αμαζόνιο και τη Γροιλανδία μέσω των ανέμων ισοδυναμούσε με μια (ως προς ένα βαθμό βέβαια) ευλογημένη διαδικασία. Μάλιστα και ο ίδιος ο Όμηρος το μνημόνευσε σαν ματωμένες σταγόνες (κόκκινη λασποβροχή). Ανακυκλώνονταν και εμπλουτίζονταν έτσι γόνιμες περιοχές εξαιτίας της κυριολεκτικά σαν μάνα εξ ουρανών λίπανσης. Με κάποιες οπωσδήποτε παράπλευρες αρνητικές επιπτώσεις για το εξαιρετικά πολύπλοκο και ευαίσθητο πλανητικό οικοσύστημα, αλλά όμως και με σημαντικά ευεργετικές στην πλειονότητα του. Όσον αφορά λοιπόν τις επιδράσεις στην Ελλάδα και περισσότερο στον πρώτο υποδοχέα, την Κρήτη, κυριολεκτικά ραντίζονται με ωφέλιμα ιχνοστοιχεία οι γεωργικές εκτάσεις. Όπως με φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο, ασβέστιο, άζωτο, πυρίτιο και άργιλο. Αυτές οι γενναιόδωρες αέριες μάζες προέρχονται ως επί το πλείστον από τις ακαλλιέργητες ερήμους της Λιβύης και του Τσαντ.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Να όμως που ήλθε μια μελέτη του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου στο Αστεροσκοπείο Αθηνών τον Ιούνη του 2014 δημοσιεύοντας κάποια ιδιαίτερα ανησυχητικά δεδομένα. Συγκεκριμένα το πόρισμα της εργασίας απεφάνθη πως η σκόνη περιέχει σφόδρα επιβλαβή συστατικά με πιο αντιπροσωπευτικά τον μόλυβδο, ψευδάργυρο, βάριο, χρώμιο, βανάδιο, αρσενικό και νικέλιο. Υπολογίστηκε μάλιστα ότι σε κάθε γραμμάριο της εντοπίστηκαν ενδεικτικά 173mgr Pb, 60mgr Zn, 10mgr Cr.
Σε παλιότερες πιο << αγνές >> οικολογικά εποχές ένεκα της αθώας (μη <<ανθρωπογενούς >> δηλαδή) ποιοτικής σύνθεσης της σκόνης οι χειρότερες συνέπειες στη δημόσια υγεία ήταν κάποιες ήπιες αναμενόμενες αλλεργικές η` ασθματικές αντιδράσεις. Σήμερα η τοξική διαφοροποίηση σε συνδυασμό με τον δεκαπλασιασμό (τόσο περίπου τις εκτιμούν) των αερομεταφερόμενων ποσοτήτων δημιουργεί ένα αρκετά επικίνδυνο ζήτημα.
Οι στρατευμένοι ειδήμονες στην υπηρέτηση των κυρίαρχων αηθών συμφερόντων αποδίδουν την κατακόρυφη αύξηση των μεταναστευτικών αυτών όγκων, αφενός μεν στην εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών ένταση και μεγαλύτερη συχνότητα των αέριων ρευμάτων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στη Μαυριτανία ο μέσος όρος εμφάνισης αμμοθυελλών στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 από δύο τον χρόνο έφτασε στις μέρες μας σε 80. Αφετέρου δε, στην υψηλότερη περιεκτικότητα τους σε αιωρούμενα σωματίδια και οφειλόμενη στη ραγδαία ετήσια εξάπλωση των ερήμων σε μέγεθος όσο το 1/5 της Ελλάδας. Επιπλέον διακεκριμένος καθηγητής της Οξφόρδης συσχετίζει την ενισχυμένη πυκνότητα με το όργωμα των ερήμων από τετρακίνητα οχήματα. Εκτογιοτισμό μάλιστα το αποκαλεί, αφού εγκαταλείπεται ο παραδοσιακός τρόπος μετακίνησης με καμήλες και οι δυτικοί εύποροι επισκέπτες επιδίδονται σε μηχανοκίνητο σαφάρι αναψυχής. Λες να υπάρχει τόση κυκλοφοριακή συμφόρηση στη Σαχάρα, όση στο Μανχάταν η` στη τερατούπολη της Αττικής; Περίεργο.
>Αλλά έστω. Η αιχμή του προβλήματος επικεντρώνεται στο τοξικό περιεχόμενο της σκόνης και πουθενά αλλού. Και εδώ οι βλαπτικές παρενέργειες δεν είναι μια απλή και πρόσκαιρη έξαρση των αλλεργιών, μα κάτι πολύ ύπουλο, πιο σοβαρό και μεσοπρόθεσμα εκδηλούμενο.
Σε ετούτο το σημείο η ταξικά διατεταγμένη επιστήμη επιχειρεί κάθιδρη να απενοχοποιήσει την πολεμοχαρή εργοδοσία της. Καθότι εξηγεί πως το μολυντικό φορτίο της σκόνης πηγάζει κατ` αρχήν από τις ανεξέλεγκτες χωματερές. Ποιές; Φιλοξενώντας απορρίμματα ποιας άραγε εκτεταμένης καταναλωτικής συμπεριφοράς στις πέριξ της Σαχάρας υποανάπτυκτες χώρες; Τις λιμοκτονούσες και ρημαγμένες από τους φύλαρχους και πρώτιστα από τη νεοαποικιοκρατική και ιμπεριαλιστική λεηλασία, υποδούλωση και επιθετικές επιδρομές. Που και για αυτούς βέβαια τους άθλιους σκουπιδότοπους, ξανά ευθύνεται η λόγω της καταστροφικής κηδεμονίας της περιοχής από τους δυνάστες της ανθρωπότητας υπολειτουργία των σχεδόν πρωτόγονων κρατικών δομών και μηχανισμών. Ποιου φαντασιακού βιομηχανικού ιστού τα καυσαέρια και απόβλητα ρυπαίνουν αλήθεια αυτή τη ζώνη;
Μα και να δεχτεί κανείς πιο λογικοφανώς και με καλόπιστη αφέλεια ότι ισχύει κάποια σωρευτική επιβάρυνση από μακρινότερες ρυπογόνες εστίες (όπως της πιο ευκατάστατης Αιγύπτου φερειπείν), πάλι η επιχειρηματολόγηση αυτή παρουσιάζει ένα τεράστιο αντιφατικό κενό. Θα έπρεπε δηλαδή η απότομη εκτίναξη των συγκεντρώσεων βαρέων μετάλλων να συμβάδιζε αναλογικά με ένα αντίστοιχο καλπασμό της παραγωγικής δραστηριότητας. Εξωπραγματικό.
Τι απομένει τότε για να ξεδιαλύνει ο γρίφος της προέλευσης των επικίνδυνων συστατικών, όταν η εις άτοπον τεκμηριωμένη απαγωγή απέκλεισε τις άλλες αιτιολογήσεις τους; Μα προφανώς ο παράγοντας του πολέμου στη Λιβύη. Άλλωστε και οι ίδιοι το δηλώνουν, εφόσον δεν αποσιωπείται ένα τόσο εξόφθαλμο και μη αμελητέο συμβάν. Απλά το υποβιβάζουν σε τριτεύοντα ρόλο και συμμετοχή. Μονάχα οι ίδιοι οι φονιάδες των λαών κατέχουν πόσες μυριάδες βόμβες και πύραυλοι έπεσαν και με πόσα δηλητήρια πότισαν το έδαφος, ώστε να επιτευχθεί ο σκοπός της ισοπέδωσης της χώρας και συντριβής του κανταφικού καθεστώτος;
Και τώρα οι άνεμοι (εδώ όχι με τη μεταφορική έννοια) της << παγκοσμιοποίησης >> (με την ολέθρια σημασία της γενίκευσης των δεινών για την ανθρωπότητα) αναλαμβάνουν το καθήκον να εξαπλώσουν τα ιμπεριαλιστικά υλικά.
Παρόλο τούτο ο έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος βρίθει με ρηχά δημοσιεύματα περί του κατακλυσμού της σκόνης, τα οποία αποκρύβουν η` ελαχιστοποιούν τη σκοτεινή παράμετρο της.
>Οι λαός μας τώρα τι στάση πρέπει να κρατήσει; Μήπως να στραφεί κατά της φύσης; Να τη μηνύσει; Να αγωνιστεί αξιώνοντας να πάψει πάραυτα να εξαπολύει τα αποπνικτικά κύματα σκόνης; Επιπρόσθετα και διασταλτικά να μη ρίχνει νεροποντές, να κάνει σεισμούς, ανεμοστρόβιλους, καύσωνες και παγωνιές; Να αναλάβει σάμπως πρωτοβουλία ο ρεφορμισμός να καταθέσει κάποια πρόταση νόμου στο κοινοβούλιο της πλάσης, ώστε να τρομοκρατηθεί και αλλάξει μετεωρολογική διαγωγή η` ο νεορεφορμισμός να καταστρώσει κάποιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα μετάβασης σε πιο ήπιες καιρικές καταστάσεις;
Πέραν του αστείου όμως, οι εργατολαϊκές δυνάμεις επιβάλλεται να επαγρυπνούν και να μάχονται διαρκώς ενάντια σε ότι υπονομεύει το βιοτικό επίπεδο και την πρόοδο τους, ακρωτηριάζει τα δικαιώματα και ελευθερίες τους και απειλεί την υγεία, ασφάλεια και ειρηνική πορεία τους. Η εξέλιξη της τεχνολογίας σημειωτέον έχει δημιουργήσει με αξιοθαύμαστη επάρκεια όλες τις προϋποθέσεις άμυνας και προστασίας του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι σε ακραίες εκδηλώσεις της φύσης. Η γνήσια όμως θεομηνία που μας μαστίζει είναι η βάρβαρη επιβολή στην κοινωνία μιας παρασιτικής χούφτας κεφαλαιοκρατών και των ιμπεριαλιστών πατρώνων τους. Τοποθετούν έτσι σε απόλυτη προτεραιότητα και με οποιοδήποτε τίμημα τη διαιώνιση της βασιλείας τους, την κατοχύρωση της κερδοφορίας τους, τη θωράκιση τους με κατασταλτικά μέσα και εξοπλισμούς και την προώθηση των εθνικιστικών η` οικουμενικά κατακτητικών διαθέσεων τους. Παράλληλα περιφρονούν πλέρια τις λαϊκές ανάγκες.
Έτσι ερμηνεύεται το πνίξιμο τόσων πολιτών στη Μάνδρα, τα ευάλωτα στις επιδρομές του εγκέλαδου κτίρια, οι πυρκαγιές που απανθράκωσαν κάποτε τη μισή Πελοπόννησο, η μετατροπή της Αθήνας σε θάλαμο αερίων, οι αυτοκινητόδρομοι λαιμητόμοι, τα βαριά ασθενούντα νοσοκομεία και ατελείωτος είναι ο σχετικός κατάλογος.
Μια άλλη κοινότητα ειδικών και εξίσου υποτακτική στους κρατούντες (η ιατρική ομάδα καθηγητών) αποπεράτωσε εν μέρει στο Ηράκλειο πρόπερσι μια πολυκύμαντη έρευνα, η οποία καρκινοβατούσε επί μακρόν με σκόπιμα παρελκυστικό τρόπο. Το μισερό αλλά περισπούδαστο πόρισμα της επιβεβαίωσε το πασίγνωστο. Ο καρκίνος κυρίως στον νομό Χανίων και πιότερο ακόμη στο Ακρωτήρι θερίζει. Καλά, τόσα χρόνια διατριβής για να πληροφορηθούμε το πάγκοινο βοερό γεγονός; Μα αλλοίμονο όχι. Καθόσον εξακριβώθηκε και επικρίθηκε επιτέλους ο φταίχτης. Και ποιός είναι;
Εμείς. Και μόνον εμείς. Επειδή λέει εγκαταλείψαμε τη μεσογειακή διατροφή και καπνίζουμε αρειμάνια. Ε, τότε καλά να πάθουμε. Αλλά αναρωτιόμαστε όμως κάπως καχύποπτα, μήπως υπάρχει και σε αυτή την ανάλυση των σοφών πνευματικών γραναζιών του συστήματος ένα κενό; Να, τόσο μικρό, όσο και η τρύπα του όζοντος;
Επειδή η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, το φούντωμα του τσιγάρου, το μνημονιακό άγχος που κατατρώει τη ψυχή και λοιποί συντελεστές των κακοηθειών χαρακτηρίζουν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού και όχι αποκλειστικά τους κατοίκους της μεγαλονήσου.
Το ξεχωριστό << προνόμιο >> μολαταύτα του αυξημένου επιπολασμού των νεοπλασιών διακρίνει μονάχα τους Χανιώτες. Γιατί; Ποια άλλη μοναδικότητα έχουμε εμείς και λείπει από τους άλλους;
>Τι αποτελεί σήμα κατατεθέν (και διεθνώς διάσημο) μάλιστα της πόλης μας; Ένα όπως το παίνεψαν σαν διαμάντι των αμερικανονατοϊκών εγκληματιών; Κάτι που συνιστά << προτέρημα >> μόνο των Χανιωτών, αλλά στα πλαίσια της στρατιωτικοποίησης όλης της ελληνικής επικράτειας για τις απαιτήσεις του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού (πάντοτε ταγμένοι στο πλευρό η` μάλλον στο υποπόδιο των ΗΠΑ) θα το απολέσουμε σύντομα. Με πρώτες αντίζηλους πόλεις την Αλεξανδρούπολη και Άραξο, αλλά διατηρώντας σίγουρα τα πρωτεία. Ποιες εγκαταστάσεις –εξέδρες- προβλήτες θεωρούνται σαν ένα από τα νευραλγικότερα φρούρια και πιο σπουδαία στρατηγικά εργαλεία της μεγαλύτερης φονικής μηχανής ολάκερου του πλανήτη; Από που στην ανατολική Μεσόγειο απογειώνονται τα βομβαρδιστικά για να σκορπίζουν τον θάνατο στη Συρία και προχθές στη Λιβύη ραίνοντας απέραντες εκτάσεις με τα δηλητήρια, που συνταξιδεύουν με τη σκόνη; Μετά την αμερικάνικη έρημο New Mexico ποιο είναι το δεύτερο και τελευταίο ανά την υφήλιο ανθυγιεινότατο πεδίο βολής ορισμένων πυραύλων; Που ελλιμενίζονται πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και υποβρύχια, τα οποία καταντούν το Αιγαίο νατοϊκή και αδιάβατη για τη Ρωσία λίμνη;
Απάντηση στα προηγούμενα καίρια ερωτήματα βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα από την πρώτη πόλη της Ελλάδας, όπου ο καρκίνος κάνει θραύση. Είναι οι βάσεις του θανάτου σε Ακρωτήρι και Σούδα.
Άρα αποτελεί ζωτική υποχρέωση να αναπτυχθεί το συντομότερο δυνατό με κοινοδρασιακές τακτικές μαζικό και στιβαρό αντιιμπεριαλιστικό, αντιβασικό και αντιπολεμικό κίνημα στο νησί και στην υπόλοιπη πατρίδα μας. Για να εισπνέουμε καθαρό, μη καρκινογόνο αέρα. Για να αδυνατίσουμε και προοπτικά σπάσουμε τη συνυφασμένη με τις βάσεις εξάρτηση. Χάριν της οποίας ο λαός μας βαριανασαίνει ανεργία, εξαθλίωση, καταστολή, εθνικιστική και φασιστική δυσωδία, πολεμικές φοβίες και απειλείται συνάμα να βρεθεί κάποια στιγμή στο μάτι του θερμοπυρηνικού κυκλώνα.
Αυτοί (οι καπιταλιστές και ιμπεριαλιστές αντίπαλοι) δίχως εμάς δεν έχουν καμιά υπόσταση. Με εμάς ολοκληρωτικά ενάντιους, αφανίζονται. Εμείς απαλλαγμένοι από αυτούς λυτρωνόμαστε.
Πρέπει να πλησιάσει η ώρα, που θα συνειδητοποιήσουμε, πως ο αέρας της γης δεν φτάνει πια και για εμάς και για αυτούς ταυτόχρονα.
* μέλος της Πρωτοβουλίας Αντίστασης Χανίων