Ο Γιάννης Φίλης, Ομότιμος Καθηγητής της Σχολής Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης και πρώην Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, προσεκλήθη ως διακεκριμένος ομιλητής(HKIAS Distinguished Lecturer) στο Institute for Advanced Study του City University of Hong Kong. Η διάλεξη με τίτλο “A Mathematical Model of National Sustainability: Where the World is Heading” δόθηκε από τον κ. Φίλη στις 29 Μαρτίου 2019.
Περίληψη της διάλεξης:
Προβλήματα μεγάλης κλίμακας απειλούν την ευημερία των σύγχρονων κοινωνιών: εξαφάνιση των ειδών, κλιματική αλλαγή, φτώχεια, προσφυγική κρίση και άλλα. Αυτά τα προβλήματα δεν προοιωνίζονται ένα αισιόδοξο μέλλον και θέτουν στο προσκήνιο το ερώτημα της βιωσιμότητας παγκοσμίως για την απάντηση του οποίου πρέπει να δοθεί ένας ορισμός της.
Στην παρούσα ομιλία περιγράφεται ένα μαθηματικό μοντέλο που ορίζει και αποτιμά αυτή την έννοια και ονομάζεται SAFE: Sustainability Assessment by Fuzzy Evaluation. Το μοντέλο χρησιμοποιεί δεδομένα της περιόδου 1995-2016 και 71 χρονοσειρές βασικών δεικτών για να αποτιμήσει ενδιάμεσους δείκτες βιωσιμότητας και τελικά τη συνολική βιωσιμότητα για 161 χώρες, οι οποίες ταξινομούνται αντίστοιχα. Τα δεδομένα εξομαλύνονται στατιστικά ώστε να εμπεριέχουν μνήμη, κανονικοποιούνται στο [0,1] και τελικά περνούν από ένα σύστημα διαδοχικής ασαφούς συλλογιστικής. Ελλείποντα δεδομένα συμπληρώνονται μέσω ενός αλγορίθμου αναδημιουργίας. Το μοντέλο αποκαλύπτει διάφορα δυναμικά χαρακτηριστικά της βιωσιμότητας σε παγκόσμια κλίμακα.
Οι δείκτες με τη δυνατότητα μέγιστου επηρεασμού της βιωσιμότητας αποκαλύπτονται μέσω ενός αλγορίθμου ανάλυσης ευαισθησίας. Παγκοσμίως οι πιο σημαντικοί δείκτες είναι: ανανεώσιμη ενέργεια, πολιτική διαφθορά, καταστροφή των δασών, εθνικό εισόδημα, και κινδυνεύοντα είδη, ενώ για τις προηγμένες χώρες οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα βρίσκονται στην κορυφή. Πράγματι, είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια, και η εξαφάνιση των ειδών βρίσκονται στην κορυφή των προβλημάτων που απειλούν την κοινωνική ευημερία. Οι περισσότερες χώρες έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο προς τη βιωσιμότητα στο διάστημα 1995-2016. Η Βόρεια Αμερική αντιθέτως έχει σημειώσει μικρή πτώση. Ένα ακόμη ενδιαφέρον εύρημα του μοντέλου είναι η σχετικά χαμηλή θέση προηγμένων χωρών όπως η Νότια Κορέα, κάτι που εξηγείται επαρκώς από το μοντέλο.