Αναμένοντας αυτή τη βδομάδα την κατάθεση στην Ολομέλεια της Βουλής του νομοσχεδίου για τον αιγιαλό, το WWF Ελλάς ζητάει από την κυβέρνηση να προχωρήσει με αποφασιστικότητα σε αλλαγές που θα διασφαλίσουν ότι δεν ανοίγει ο δρόμος για νέες τακτοποιήσεις αυθαιρέτων και προωθείται σωστά η προστασία της παράκτιας ζώνης στη χώρα μας.
Σε συνέχεια και της ακρόασης φορέων που πραγματοποιήθηκε στη Βουλή στις 10 Απριλίου, στην οποία συμμετείχε και το WWF Ελλάς, αποτυπώνονται παρακάτω τα πλέον προβληματικά σημεία του νομοσχεδίου.
Με δεδομένο τον ελάχιστο χρόνο αντιμετώπισης των προβληματικών διατάξεων του νομοσχεδίου, από την πρώτη στιγμή το WWF κάλεσε όλους τους περιβαλλοντικά ανήσυχους πολίτες να ενώσουν τη φωνή τους μαζί του. Η ανταπόκριση στο κάλεσμα για αλλαγές ήταν άμεση και συγκινητική. Μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, περίπου 13.000 πολίτες υπέγραψαν την ανοιχτή διαμαρτυρία του WWF Ελλάς (https://support.wwf.gr/
«Πριν λίγες ημέρες, ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα νομοσχέδιο γεμάτο με περίπλοκες και κρυπτικές διατάξεις που γεννούσαν νέους κινδύνους για τις ακτές και τις όχθες της χώρας. Οι μερικές θετικές προβλέψεις του, όπως οι σχετικές με τον παλαιό αιγιαλό, χάνονται μέσα στον κυκεώνα διατάξεων που ανοίγουν τον δρόμο για νέα φουρνιά τακτοποιήσεων παρανομιών στην εξαιρετικά ευαίσθητη παράκτια ζώνη. Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας των ακτών και της παρόχθιας ζώνης της χώρας αποτελεί πλέον επείγουσα ανάγκη. Σε αυτόν τον διάλογο, εμείς έχουμε ήδη από το 2014 καταθέσει αρχικές θέσεις. Οι αλλαγές που ζητάμε από την Κυβέρνηση είναι σημαντικές. Θεωρούμε πως είναι θέμα άμεσης προτεραιότητας οι αλλαγές να ξεκινήσουν από τα πλέον προβληματικά άρθρα 28, 33 και 34 του νομοσχεδίου, ώστε να μπουν οι πρώτες σωστές βάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, για το καλό του τόπου μας», σχολίασε η Θεοδότα Νάντσου, υπεύθυνη πολιτικής του WWF Ελλάς.
——————————
Οι πλέον προβληματικές διατάξεις του νομοσχεδίου
Το WWF Ελλάς ζητά κατ’ ελάχιστο αλλαγές στα άρθρα 28, 33 και 34. Ειδικότερα:
- Άρθρο 28
Το άρθρο αυτό αφορά την αδειοδότηση έργων και εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν με επιδοτήσεις από τους αναπτυξιακούς νόμους.
Οι ιδιαίτερα προβληματικές διατάξεις αφορούν τις παραγράφους 1.α) και 2.
- Συγκεκριμένα, η αόριστη αναφορά της παραγράφου 1.α) σε «έργα και εγκαταστάσεις που έχουν εκτελεστεί ύστερα από άδεια αρμόδιας αρχής σε αιγιαλό, παραλία….» αφήνει ανοιχτό περιθώριο για νομιμοποίηση κατασκευών που έχουν κάποια άδεια κάποιας αρχής, αλλά όχι όλες τις απαιτούμενες περιβαλλοντικές ή πολεοδομικές άδειες.
- Στην παράγραφο 2, η αναφορά σε «τεχνικά έργα και εγκαταστάσεις» που διατηρούνται «και έχουν κατασκευαστεί μέχρι την 28.11.2011 (σημείωση: αυτή είναι η λεγόμενη «κόκκινη γραμμή» νομιμοποίησης που προβλέπεται από τη νομοθεσία περί αυθαιρέτων) χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής σε αιγιαλό, παραλία, όχθη, παρόχθια ζώνη….» περιλαμβάνει και περιβαλλοντικά – πολεοδομικά αυθαίρετες κατασκευές.
Το WWF Ελλάς ζητά ξεκάθαρη διατύπωση που θα διασφαλίζει ότι οι κατασκευές (έργα ή εγκαταστάσεις) που θα λαμβάνουν άδεια από το Υπουργείο Οικονομικών, με βάση αυτό το σχέδιο νόμου, θα έχουν ήδη όλες τις νόμιμες περιβαλλοντικές και πολεοδομικές άδειες.
- Άρθρο 33
Το άρθρο αυτό αφορά την παραχώρηση χρήσης για την εκτέλεση έργων.
- Από την υπό τροποποίηση παράγραφο 1.δ) το WWF ζητά την αφαίρεση του σκοπού «ερευνών ενεργειακών αποθεμάτων» από τους σκοπούς για τους οποίους μπορεί να ζητηθεί η παραχώρηση χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης, παρόχθιας ζώνης, βυθού και υπεδάφους βυθού, και υδάτινου στοιχείου.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το θέμα των παραχωρήσεων για εξορύξεις πετρελαίου ρυθμίζεται ειδικά από τις συμβάσεις παραχώρησης, η παραχώρηση αιγιαλού, παραλίας, βυθού, κτλ. από πουθενά δεν προκύπτει ότι πραγματικά χρειάζεται, καθώς στη θάλασσα, οι έρευνες για υδρογονάνθρακες γίνονται με σεισμικές και βαρυτομετρητικές μεθόδους, που δεν απαιτούν παραχώρηση πυθμένα. Αντίστοιχα, στη στεριά, το σχέδιο για το πρόγραμμα έρευνας υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα προβλέπει ότι δεν θα εκτελεστούν εργασίες έρευνας εντός της κοίτης ρεμάτων και «παρυδάτιας βλάστησης». Ειδικά για τη στεριά, δεν απαιτείται τεχνικά η παραχώρηση ούτε και για την εξόρυξη και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, λόγω της σχετικά μικρής, «γραμμικής» έκτασης της παρόχθιας και παράκτιας ζώνης, και των διάφορων υδατικών σωμάτων της ενδοχώρας.
Ως εκ τούτου, αυτή η διάταξη φαίνεται ακατανόητη με βάση τις ήδη εγκεκριμένες παραχωρήσεις για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Δημιουργεί όμως ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό πλαίσιο για επιπλέον παραχωρήσεις παράκτιας και παρόχθιας ζώνης με μια απλή υπουργική απόφαση.
- Από την υπό τροποποίηση παράγραφο 5 ζητάμε απαραιτήτως οι παραχωρήσεις να ισχύουν για όσον χρόνο ισχύουν οι προβλεπόμενες περιβαλλοντικές άδειες (π.χ. έγκριση περιβαλλοντικών όρων ή πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις). Η απλή αναφορά σε ισχύ παραχώρησης για όσο υπάρχει ο φορέας του έργου αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συνέχισης της λειτουργίας ή και επέκτασης με ανεξέλεγκτη περιβαλλοντική επίπτωση.
- Άρθρο 34
Το άρθρο αυτό είναι το πλέον προβληματικό, καθώς αφορά την αδειοδότηση έργων που κατασκευάστηκαν χωρίς άδεια, δηλαδή αυθαίρετα, ή με παραβάσεις της άδειάς τους. Πρόκειται για το πλέον προβληματικό άρθρο.
- Στην παράγραφο 1.α) εντοπίζεται ως προβληματική η πρόβλεψη για παραχωρήσεις χρήσης «ανεξαρτήτως της έκδοσης πρωτοκόλλου κατεδάφισης». Τα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν εκδοθεί θα πρέπει να εκτελούνται ως έχουν, τόσο για λόγους συνέχειας και συνέπειας της διοίκησης, όσο και για να μην ανατραπούν ενέργειες για την προστασία και αποκατάσταση της παράκτιας και παρόχθιας ζώνης, όπως αυτές που ήδη έχουν αναληφθεί στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής (και αλλού).
- Επίσης προβληματική είναι η πρόβλεψη για παραχωρήσεις σε «ξενοδοχειακές μονάδες που έχουν κατασκευαστεί από το Δημόσιο, τον Ε.Ο.Τ…..ή ξενοδοχειακές μονάδες του Ε.Ο.Τ.». Πολλές από τις μονάδες βρίσκονται ήδη στο χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ), μέσω της οποίας θα ιδιωτικοποιηθούν. Μέσω της οδού που ανοίγει αυτή η ρύθμιση, οι αγοραστές των μονάδων αυτών αποκτούν ουσιαστικά, το δικαίωμα να νομιμοποιούν παρανομίες.
- Η παράγραφος 1.β) μετακινεί στο άπειρο την ημερομηνία κατασκευής αυθαιρέτων που θα μπορούν να αδειοδοτούνται. Θα πρέπει επίσης να διαγραφεί.
- Εξαιρετικά σημαντική έλλειψη του νομοσχεδίου είναι η μη συμπερίληψη ειδικών διατάξεων για τις προστατευόμενες περιοχές. Έτσι κι αλλιώς, καμία τακτοποίηση παρανομιών δεν μπορεί να δικαιολογείται οπουδήποτε. Ειδικά όμως μέσα σε περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών (περιοχές Natura 2000, εθνικά πάρκα, κλπ) τέτοιες ενέργειες είναι διπλά απαράδεκτες. Η απαίτηση του εθνικού και του κοινοτικού δικαίου για προληπτική (δηλαδή πριν την κατασκευή) εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι ακόμα πιο ισχυρή από ότι σε περιοχές που δεν προστατεύονται με ειδικό καθεστώς. Αυτό σημαίνει πως καμία νομιμοποίηση αυθαιρέτων έργων και κατασκευών δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.
Τέλος, εκτός από την απόσυρση ή ριζική αναδιατύπωση των προβληματικών διατάξεων, ως ελάχιστη απόδειξη καλών περιβαλλοντικών προθέσεων, το WWF Ελλάς από το Υπουργείο Οικονομικών να σταματήσει να αναλάβει θετική πρωτοβουλία για την κύρωση από τη χώρα μας του Πρωτοκόλλου για την ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης (Απόφαση Συμβουλίου 2010/631/ΕΕ).