Του Θοδωρή Καραγιαννίδη
Οι εκτιμήσεις γύρω από την εξέλιξη της πανδημίας του κοροναϊού στην Ελλάδα και την Ευρώπη έχουν μετατραπεί σε μια μακάβρια προβολή στατιστικών, αναζητώντας το μισοάδειο ή το μισογεμάτο ποτήρι. Η τραγική πραγματικότητα καταγράφεται από τα δεδομένα και τους απόλυτους αριθμούς. Οι αιτίες της εξάπλωσης όπως και οι αντιδράσεις των χωρών, ακολουθούν μια κοινή περίπου γραμμή.
Ο πίνακας με τα στοιχεία για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να ιεραρχηθεί με βάση τα κρούσματα, τα θύματα, τον αριθμό όσων ανάρρωσαν, ή την αναφορά τους σε σχέση με τον πληθυσμό, ακόμη και σε σχέση με τα τεστ που έχουν γίνει καθώς η Ελλάδα είναι μια χώρα με συστηματική υποκαταγραφή της εξάπλωσης. Ακόμη η σύγκριση μπορεί να γίνεται με όμοιες ή και με διαφορετικές χώρες δίνοντας μια παραπλανητική εικόνα, ανάλογα με την περίπτωση και τις επικοινωνιακές επιδιώξεις.
Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει όλα τα στοιχεία κατατάσσοντας τις χώρες με βάση τα θύματα ανά ένα εκατομμύριο κατοίκους, που είναι η πλέον αξιόπιστη αποτύπωση της κατάστασης, καθώς άλλες χώρες καταγράφουν περισσότερο και άλλες λιγότερο τα κρούσματα. Η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσο της σχετικής λίστας με 9 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού. (Τα δεδομένα αναφέρονται στις 10 Απριλίου. Πηγή)
Η κεντρική εικόνα από την πυκνότητα των κρουσμάτων και των θανάτων είναι πως η εξέλιξη σε κάθε χώρα συνδέεται με την ανάπτυξη και τη βιομηχανία της καθώς και την αεροπορική-κυρίως- διασύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η Δυτική Ευρώπη παρουσιάζει τη μεγαλύτερη έξαρση, ως φυσικό επακόλουθο τόσο της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης όσο και της μεγάλης μετακίνησης ανθρώπων, σε αντίθεση με την ανατολική που υστερεί.
Αν κάποιος θεωρεί την Ελλάδα ως μια από τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, τότε είναι στο καλύτερα επίπεδο σε σχέση με τις δυτικές. Αν πάλι κάποιος την κατατάσσει στην λιγότερο ανεπτυγμένες τότε βρίσκεται σε πιο δεινή θέση. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι έχει τις χειρότερες επιδόσεις από τις βαλκανικές χώρες, οι οποίες έχουν σαφώς μικρότερη ανάπτυξη και ΑΕΠ σε σχέση με την Ελλάδα.
Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα είναι η αεροπορική διασύνδεση, όπου η Ελλάδα υπολείπεται αισθητά των ευρωπαϊκών προορισμών και άρα είναι πιο τυχερή . Ο σχετικός πίνακας των πιο διασυνδεδεμένων χωρών του κόσμου δείχνει αντίστοιχη εξάπλωση της νόσου, ειδικά στις χώρες της Δύσης. (στοιχεία 2018).
Τρίτος σημαντικός παράγων, για τον οποίο έχει γίνει μεγάλη συζήτηση είναι η ταχύτητα αντίδρασης και λήψης περιοριστικών μέτρων. Ο ιδιαίτερα χρήσιμος ημερολογιακός χάρτης δείχνει ότι όλες οι χώρες είχαν περίπου τον ίδιο χρόνο αντίδρασης και σταδιακής κλιμάκωσης των μέτρων και της καραντίνας.
Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά: Οι χώρες που επλήγησαν ιδιαίτερα από τον COVID-19, δέχτηκαν νωρίτερα το πρώτο κρούσμα του, κυρίως τις τελευταίες μέρες του Γενάρη και ακολούθησε ραγδαία εξάπλωση. Η δεύτερη ομάδα χωρών, είναι αυτή που πλήττεται δευτερογενώς, ένα μήνα αργότερα και εξής.
Αυτές οι χώρες έχουν όλες την ίδια ταχύτητα αντίδρασης αλλά και το πλεονέκτημα, ότι έχουν ήδη παρακολουθήσει την εξέλιξη της νόσου σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία άρα γνωρίζουν τους κινδύνους και τα προβλήματα. Η Ελλάδα παίρνει μέτρα ταυτόχρονα ή και αργότερα σε σχέση με κάποιες χώρες. Όλες οι χώρες που δέχονται το πρώτο κρούσμα το Μάρτη, είναι σήμερα στα επίπεδα που βρίσκεται και η Ελλάδα, από άποψη θανάτων. (Στοιχεία BBC).
Αυτό που δεν μπορεί να αποτυπωθεί εύκολα με δεδομένα είναι η ποιότητα στις υποδομές υγείας κάθε χώρας, όμως μια υποκειμενική παρατήρηση δείχνει, ειδικά στις βορειότερες χώρες, ότι οι καλύτερες υποδομές δημόσιας υγείας συναρτώνται με καλύτερη αντίδραση και ανάρρωση από τη νόσο.