Μια ολοένα και πιο οδυνηρή διπλωματική διαμάχη σχετικά με την απροθυμία της Γερμανίας να προμηθεύσει βαρύ οπλισμό στην Ουκρανία, απείλησε να μετατραπεί σε μια ευρύτερη διαμάχη μεταξύ των συμμάχων, σχετικά με το εάν είναι έτοιμοι να δεχτούν μια ειρηνευτική διευθέτηση που αφήνει τον Βλαντιμίρ Πούτιν ικανό να διεκδικήσει τη νίκη στον πόλεμο.
Οι διαφωνίες μεταξύ των ηγετών της Δύσης και τα «καμπανάκια» του Κίσiνγκερ και των New York Times
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Guardian, αξιωματούχος της Δύσης τόνισε ότι οι δυτικοί ηγέτες χωρίζονται μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι μπορούν να συνεργαστούν με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν μόλις τελειώσει ο πόλεμος και εκείνων που πιστεύουν ότι δεν μπορούν.
Η διαμάχη οδηγεί σε διαφωνίες σχετικά με τον οπλισμό της Ουκρανίας, τη σκοπιμότητα επιβολής ενός ρωσικού εμπάργκο εισαγωγής πετρελαίου και κατά πόσον το Κίεβο θα πρέπει να δεχτεί μια περαιτέρω απώλεια εδάφους στο τέλος του πολέμου ως τίμημα για την ειρήνη.
Το άμεσο σημείο σύγκρουσης μεταξύ της Ουκρανίας και ορισμένων από τους συμμάχους της επικεντρώνεται στην προμήθεια όπλων στην Ουκρανία.
Το Κίεβο υφίσταται σοβαρές απώλειες λόγω της απουσίας όπλων μεγάλης εμβέλειας. Ο γενικός διοικητής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, Valerii Zaluzhnyi, δήλωσε ότι η παράδοση των όπλων δεν μπορεί να καθυστερήσει: «Έχουμε μεγάλη ανάγκη από όπλα που θα επιτρέψουν να χτυπήσουμε τον εχθρό από μεγάλη απόσταση».
Επικαλούμενο πηγές του στο ΝΑΤΟ, το εθνικό πρακτορείο ειδήσεων Deutsche Presse Agentur ανέφερε ότι τα μέλη της συμμαχίας συμφώνησαν ανεπίσημα να μην προμηθεύσουν ορισμένα όπλα στην Ουκρανία, φοβούμενοι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να δει την παράδοση τανκ και μαχητικών αεροσκαφών ως απόδειξη ότι η Δύση εισέρχεται στον πόλεμο και να λάβει αντίποινα. Το τι σημαίνει πρακτικά αυτή η απόφαση αμφισβητείται.
Υπήρχαν επίσης αναφορές από τις ΗΠΑ, ότι το Ισραήλ είχε απορρίψει αμερικανικό αίτημα να επιτρέψει στη Γερμανία να στείλει αντιαρματικούς πυραύλους Spike στην Ουκρανία. Οι πύραυλοι Spike παράγονται στη Γερμανία με ισραηλινή τεχνολογία υπό την άδεια του Ισραήλ. Από την αρχή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, το Ισραήλ έχει λάβει ουδέτερη στάση και αρνήθηκε να προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία.
Οι διαφωνίες προέκυψαν καθώς ορισμένες φωνές με επιρροή των ΗΠΑ, από τον βετεράνο διπλωμάτη Χένρι Κίσινγκερ μέχρι τους New York Times, προέτρεψαν την Ουκρανία να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να χρειαστεί να χάσει έδαφος από τον Πούτιν.
Σκληρή γραμμή από τη Βρετανία και οι χώρες που την ακολουθούν
Σε μια αναφορά στις εντάσεις, η υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρς, ένα «ένθερμο γεράκι του πολέμου», προειδοποίησε τη Δύση για την οπισθοδρόμηση και τον κατευνασμό, επιμένοντας ότι η ανάγκη παροχής όπλων ήταν επείγουσα σε μια ομιλία της στο Σεράγεβο: «Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι η άρση στις κυρώσεις και κάθε κατευνασμός, που απλώς θα κάνει τον Πούτιν ισχυρότερο μακροπρόθεσμα». Επιμένει ότι οι κυρώσεις σε ιδιώτες στη Ρωσία δεν μπορούν να αρθούν έως ότου ο Πούτιν εγκαταλείψει τελείως την Ουκρανία και ο στρατός του αποδυναμωθεί τελείως. Όσον αφορά στις απόψεις της, η βρετανή ΥΠΕΞ έχει ισχυρούς συμμάχους στην ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική, αλλά όχι στο Παρίσι ή το Βερολίνο.
Η Τρας υποστήριξε ότι οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση θα είχε ως αποτέλεσμα μια πιο παρατεταμένη και οδυνηρή σύγκρουση.
«Καρφιά» για τη γερμανική καθυστέρηση στην παράδοση βαρύ οπλισμού
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, υιοθέτησε έναν ειρωνικό, σχεδόν ακατανόητο τόνο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός αυτήν την εβδομάδα, σχετικά με τη βραδύτητα των παραδόσεων όπλων: «Το επιδιώκουμε με στρατηγική υπομονή. Δεν καταλαβαίνω γιατί είναι τόσο δύσκολο». Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αισθάνθηκε ότι η γερμανική επιφυλακτικότητα προήλθε από την επιθυμία να ανοικοδομήσει τις σχέσεις με τον Πούτιν μόλις τελειώσει ο πόλεμος. «Ό,τι κι αν κάνει το ρωσικό κράτος, υπάρχει κάποιος που λέει: ‘Ας λάβουμε υπόψη τα συμφέροντά του’», είπε ο Ζελένσκι.
Η Πολωνία έχει επίσης επικρίνει έντονα τη βραδύτητα της Γερμανίας και εντός της χώρας ο Όλαφ Σολτς, δέχτηκε επίθεση επειδή φαινόταν ότι δεν θέλει καμία πλευρά να βγει νικήτρια από τον πόλεμο, μια στάση που ο καγκελάριος αρνείται.
Η Μαρί-Αγκνες Στρακ-Ζίμερμαν, πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας της Bundestag και μέλος του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών, δήλωσε: «Δεν πρέπει στο τέλος του πολέμου ο κόσμος να βλέπει τη Γερμανία ως ηττημένη μόνο και μόνο επειδή είμαστε ανίκανοι να οργανωθούμε και να επικοινωνήσουμε».
Στις αρχές της σύγκρουσης, η Γερμανία πρότεινε να προμηθεύσει γρήγορα την Ουκρανία με βαρύ οπλισμό σε ένα «σύστημα δακτυλίου» – σύμφωνα με το οποίο χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και η Τσεχία, θα παρείχαν άρματα μάχης της Σοβιετικής εποχής στην Ουκρανία, με αυτά να αναπληρώνονται από σύγχρονα γερμανικά άρματα μάχης Leopard. Το αν η αποτυχία να επιτευχθεί ακόμη αυτό οφείλεται σε γραφειοκρατική αδράνεια, κυνική αναβλητικότητα ή αντανάκλαση της εξάντλησης των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων είναι δύσκολο να διαλευκανθεί. Αν είσαι στην πρώτη γραμμή, μάλλον λίγη σημασία έχει, αναφέρεται στο δημοσίευμα.
Τι είπε στο Νταβός ο Σολτς
Σε μια ομιλία του στο Νταβός, ο Σολτς προσπάθησε να απορρίψει τους ισχυρισμούς ότι δεν κατανοούσε την κλίμακα των θεμάτων που διακυβεύονται. Είπε ότι η εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου είχε έρθει σαν κεραυνός. Περιέγραψε τον πόλεμο του Πούτιν ως «ιμπεριαλιστή» που «προσπαθεί να μας στείλει πίσω σε μια εποχή που ο πόλεμος ήταν ένα κοινό εργαλείο. Δεν διακυβεύεται μόνο η κρατική οντότητα της Ουκρανίας, αλλά μια παγκόσμια τάξη που δεσμεύει την ισχύ με τον νόμο». Ισχυρίστηκε ότι ο Πούτιν είχε ήδη χάσει όλους τους στρατηγικούς του στόχους. «Η κατάληψη ολόκληρης της Ουκρανίας από τη Ρωσία φαίνεται πιο μακρινή σήμερα από ό,τι ήταν στην αρχή του πολέμου. Περισσότερο από ποτέ, η Ουκρανία δίνει έμφαση στο ευρωπαϊκό της μέλλον».
Ο γερμανός καγκελάριος πρόσθεσε ότι «ο στόχος μας είναι ξεκάθαρος. Ο Πούτιν δεν πρέπει να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο». Οι παρατηρήσεις του, επιμένοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη που υπαγορεύεται από τον Πούτιν, έρχονται σε αντίθεση με εκείνες του Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πάντα επέμενε ότι ο Πούτιν πρέπει να χάσει τον πόλεμο και να θεωρηθεί ότι χάνει τον πόλεμο.
Αμετακίνητος ο Ζελένσκι για τα σύνορα της Ουκρανίας
Η Τρας ήταν μια από τις πρώτες ευρωπαϊκές προσωπικότητες που απηχούσε τους ισχυρισμούς της Ουκρανίας ότι δεν μπορεί να χάσει εδάφη στον πόλεμο, αλλά πρέπει να ανακτήσει τη γη που έχασαν από τους ρώσοι αυτονομιστές το 2014. Ο πολωνός πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα, είπε στο Κίεβο αυτήν την εβδομάδα: «Μόνο η Ουκρανία έχει δικαίωμα να αποφασίσει για το μέλλον του. Δεν μπορούν να ληφθούν αποφάσεις για το μέλλον του χωρίς αυτή».
Αν και υπάρχουν διαφορετικές φωνές στο ουκρανικό διπλωματικό τοπίο, η δημόσια θέση του Ζελένσκι φαίνεται να είναι σε γενικές γραμμές η ίδια. Ο ουκρανός πρόεδρος ανέφερε σε μια συνάντηση στο Νταβός όπου συμμετείχε μέσω βιντεοκλήσης: «Όταν η Ουκρανία λέει ότι παλεύει για να ανακτήσει τα εδάφη της, σημαίνει ότι η Ουκρανία θα πολεμήσει μέχρι να αποκαταστήσει όλο το έδαφός της. Δεν σημαίνει κάτι άλλο. Αφορά την κυριαρχία μας, την εδαφική μας ακεραιότητα και την ανεξαρτησία μας».
«Αυτή η κατάσταση των εχθροπραξιών, του αιματηρού πολέμου, μπορεί να προχωρήσει σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις μόνο με τη συμμετοχή των προέδρων της Ρωσίας και της Ουκρανίας, με την υποστήριξη των στρατηγικών μας εταίρων, όταν δούμε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία δείχνει πραγματική προθυμία και επιθυμία να περάσει από τον αιματηρό πόλεμο στη διπλωματία. Αυτό θα είναι δυνατό μόνο όταν η Ρωσία παραχωρήσει τουλάχιστον κάτι, όπως η απόσυρση των στρατευμάτων στα σύνορα όπως ήταν στις 24 Φεβρουαρίου».
Προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει καμία πιθανότητα η Ρωσία να σηματοδοτήσει μια τέτοια υποχώρηση. Ακριβώς το αντίθετο.
Το σχέδιο του Μάριο Ντράγκι και η απαξιωτική απάντηση της Μόσχας
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι χώρες δεν προσφέρουν τις υπηρεσίες διαμεσολάβησής τους. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, για παράδειγμα, έχει συντάξει ένα περίπλοκο σχέδιο τεσσάρων σημείων που παρουσιάστηκε επίσημα στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Το πρώτο βήμα του σχεδίου θα περιλαμβάνει μια εποπτευόμενη κατάπαυση του πυρός και «αποστρατιωτικοποίηση» της πρώτης γραμμής. Αυτή θα ήταν μια πολυμερής διαπραγμάτευση σε μια διάσκεψη για το μελλοντικό καθεστώς της Ουκρανίας, αναζωογονώντας την πρόταση για μελλοντική ουκρανική ουδετερότητα που θα υποστηρίζεται από εγγυήσεις ασφαλείας που παρέχονται από τις μεγάλες δυνάμεις. Αυτό θα μπορούσε να δώσει μια ομπρέλα ασφαλείας στην Ουκρανία πριν από το τέλος της ειρηνευτικής διαδικασίας και να λειτουργήσει ως υποκατάστατο της κάποτε φιλοδοξίας της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Το επόμενο στάδιο θα είναι μια διμερής συνθήκη μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για «συνοριακά ζητήματα». Η γλώσσα της πρότασης δείχνει την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων και την οικονομική ζωή, την de facto αυτονομία για τα κατεχόμενα και μια ενιαία οικονομική ζώνη, καθώς και πολιτικές εγγυήσεις για τις ρωσικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας. Αυτό θα ήταν πολύ κοντά στη συμφωνία του Μινσκ, μια μορφή που επέβλεψαν η Γαλλία και η Γερμανία και ποτέ δεν άρεσε στους Ουκρανούς.
Το τελικό στάδιο θα ήταν μια μεγάλη συμφωνία για τις σχέσεις ΕΕ/ΝΑΤΟ-Ρωσίας, αναβίωση των συνομιλιών στρατηγικής σταθερότητας, ένας νέος ρόλος για τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και μια επανεξέταση ορισμένων από τα άλλα θέματα που συζητούνταν μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσία το περασμένο καλοκαίρι.
Ωστόσο, από την πλευρά της, η Ρωσία επέλεξε να γελοιοποιήσει τόσο το σχέδιο όσο και τον εισηγητή του. Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ απέρριψε τις προτάσεις του Ντράγκι: «Φαίνεται ότι δεν προετοιμάστηκε από διπλωμάτες, αλλά από τοπικούς πολιτικούς επιστήμονες που βασίστηκαν σε επαρχιακές εφημερίδες και στα ψεύδη της Ουκρανίας».
Όμως, άλλες φωνές στη Ρωσία πιστεύουν ότι υπάρχουν πτυχές του σχεδίου που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν αργότερα, όταν και οι δύο πλευρές έχουν πολεμήσει μέχρι τελικής πτώσης.