Συνεχίζουμε να σας παρουσιάζομε εκλεκτούς καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής μας, που άλλοι απ’ αυτούς έζησαν και άλλοι ζουν και συνεχίζουν να υπηρετούν τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας. Γιατί η μουσική μας είναι πολιτισμός, είναι ταυτότητα και ύπαρξη του Κρητικού λαού μας. Χωρίς μουσική, λογοτεχνία, παράδοση, ήθη, έθιμα δεν υπάρχει λαός. Είναι μια μάζα άμορφη, εκμεταλλεύσιμη από τους επιβήτορες της ανθρωπότητας.
Ξεκινάμε το σημερινό αφιέρωμά μας τιμής αναγνώρισης και σεβασμού με τον εξαιρετικό:
Χαράλαμπος Γαργανουράκης
Γεννήθηκε το 1946 στον Άγιο Θωμά Μονοφατσίου Ηρακλείου. Πολύ γνωστός και αγαπητός σε όλους μας. Από 12 χρονών ασχολείται με την μουσική. Σε πολύ νεαρή ηλικία καθιερώνεται ως εκλεκτός λυράρης. Μπαίνει στον επαγγελματικό χώρο. Έργα του είναι: ‘’Εχάρισά σου την καρδιά’’ γραμμένο στα 18 του χρόνια. Ήταν η πρώτη του επαγγελματική επιτυχία. Ακολουθεί ‘’ο Ναυαγός’’, στίχοι και μουσική δική του, ‘’Κρήτη μου’’, ‘’Πρινορίζες’’, ‘’Ω, να χαρώ, χαρώτο’’. Επίσης συνεργάστηκε με τον Μαρκόπουλο, Μούτση, Βίρβο και άλλους. Συμμετείχε σε πολλές συναυλίες στην Ευρώπη με τον Μαρκόπουλο και μόνος του σε πολλές συναυλίες σ’ όλο τον κόσμο. Η φωνή του και το παίξιμό του μας είναι αξέχαστο.
Ζωϊδάκης Νίκος
Γεννήθηκε το 1969 στα Χανιά και κατάγεται από τις Βούβες Κισάμου. Είναι σπουδαίος λυράρης και από πολύ νεαρή ηλικία ασχολείται ερασιτεχνικά. Από το 1982 ασχολείται επαγγελματικά παίζοντας και τραγουδώντας σε πολλές εκδηλώσεις με δικό του συγκρότημα. Έχει παίξει σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έχει δισκογραφήσει πολλές του συνθέσεις. Πολύ γνωστός και αγαπητός, συνεχίζει ακόμα το πάθος του στην μουσική
Αρτέμης Πεντάρης
Ανιχνεύοντας την καλλιτεχνική πορεία, το έργο και την προσφορά του δημοφιλή μουσικού κ. Πεντάρη:
-Γεννήθηκε στην Λίμνη Κυδωνίας. Κατάγεται από μουσική οικογένεια. Ο παππούς του ήταν κλαρινίστας κρητικής μουσικής, Κωνσταντίνος Γλεντούσης, από τις Βούβες Κισάμου.
-Λαούτο διδάχτηκε από τον Ιρλανδό μουσικό Ross Daly. Έχει σπουδάσει φωνητική στο Εθνικό Ωδείο, ενώ η καλλιτεχνική του πορεία ξεκινά επαγγελματικά το 1980 στα Χανιά και σ’ όλη την Κρήτη.
-Στην Αθήνα εμφανίστηκε με τα αδέρφια Κώστα και Δημήτρη Παπουτσάκη τα έτη 1982-83 στο κέντρο ‘’Κρητικόπουλα’’, στην Λεωφόρο Καβάλας.
-Το 1984-88 σχηματίζει συγκρότημα με λυράρη τον 15χρονο τότε Νίκο Ζωιδάκη και Πέτρο Κουμή.
-Το 1987 ανεβαίνει ξανά στην Αθήνα έχοντας στο συγκρότημά του και τον Νίκο Σωπασή στο κέντρο ‘’Μεγαλόνησος’’, στην οδό Λιοσίων.
-Από το 1988-1992 εμφανίζεται στο κέντρο ‘’Αποσπερίδα’’ οδός Μακρυγιάννη 8 με τον λυράρη Αλέκο Πολυχρονάκη, Μανώλη Σαλούστρο, Νίκο Καδιανό και το λυράρη Μανώλη Αλεξάκη.
-Το 1992-94 στο κέντρο ‘’Ακρωτήρι’’ με το λυράρη Βαγγέλη Πυθαρούλη.
-Από το 1994-96 στο κέντρο ‘’Μίνωας’’ στα Ν. Λιόσια με λυράρη τον Γιώργο Φραγκιουδάκη και Μίνωα Κοτζαμπασάκη. Το 1997 κατεβαίνει στα Χανιά με νέο σχήμα, έχοντας λυράρη το Γιάννη Ναξάκη μέχρι το 2002.
-Από το 2002-14 συνεργάζεται με το βιολίστα Μανώλη Φαντάκη. Μέσα στο 2024 κάνει μια νέα αρχή με τον λυράρη Βασίλη Αρβελάκη.
Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών έχει συνεργαστεί με πολλούς αξιόλογους καλλιτέχνες κρητικής παραδοσιακής και λαϊκής μουσικής (στα πλαίσια διαφόρων εκδηλώσεων) όπως : Κώστας Μουντάκης, Νίκος Μανιάς, Μανώλης Καρπουζάκης, Σπύρος Σηφογιωργάκης, Νίκος Κολιακουδάκης, Λεωνίδας Κλάδος, Δημήτρης Βακάκης, Ανδρέας Λιλικάκης, Γιώργος Μαθιουδάκης, Μιχάλης Μπακατσάκης, Μιχάλης Κουνέλης, Γιάννης Σεργάκης, Ευτύχης Μπιτζάνης, Φώτης Κατράκης, Γιάννης-Βαγγέλης Μαρκογιαννάκης, Στράτος Σπυρλιδάκης, Μανώλης Πυροβολάκης. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει μεγάλη γκάμα τραγουδιών, χαρακτηρίζεται πλήρες και μπορεί να στηρίξει όλα τα είδη μουσικής, κρητικά, δημοτικά, νησιώτικα και λαϊκά, καθώς η προσαρμοσμένη φωνή του και εμπειρία το επιτρέπει!
Δισκογραφικά έχει παρουσιάσει πολλά cd, δίσκους και συνεργασίες. Μερικά από αυτά είναι: ‘’Τα συγχαρητήρια’’ και η ‘’Αφιέρωση’’ με τον Νίκο Ζωϊδάκη, ‘’Έκανα λάθη στον σεβντά’’ με τον Δημήτρη Βακάκη, ‘’Χιλιάδες όνειρα’’ με τον Μανώλη Αλεξάκη, ‘’Υποψίες’’ με τον Μανώλη Φαντάκη.
Σύμφωνα με την κοινή γνώμη, η μουσική του και η μελωδική φωνή του εν λόγω μουσικού έχει γίνει αποδεκτή και απολαυστική, τόσο στην Ελλάδα όσο και στους Έλληνες του εξωτερικού (Αμερικής, Καναδά, Ιταλίας) κ.τ.λ.
-Σε όλες τις δισκογραφικές δουλειές του έχει ασχοληθεί επιμελώς σε όλα τα στάδια δημιουργίας τους. Συνθέτει ο ίδιος μουσική και δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ερμηνεία των τραγουδιών. Με το ήθος, την αξιοπρέπεια και την ευαισθησία που τον διακρίνει να δώσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
-Για το έργο και την προσφορά του προαναφερόμενου μουσικού στην μουσική και την διαφύλαξη της παράδοσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς συγχαίρουμε θερμά και καλή συνέχεια…
Μάμας Ηλιάκης
Γεννήθηκε στις Στροβλές Σελίνου το 1944. Από μικρό παιδί ασχολείται με την μουσική και η οικογένεια του ήταν κατά παράδοση μουσικόφιλη. Ο παππούς του έπαιζε λύρα. Από 8 χρονών έπαιζε καλή φλογέρα και από 12 χρονών άρχισε να μαθαίνει βιολί κοντά σ’ έναν παλιό βιολιτζή τον Αντώνη Αναγνωστάκη. Εμφανίζεται σε γάμους και πανηγύρια καθώς και σε κέντρα ως επαγγελματίας βιολιστής. Ηχογράφησε 8 δίσκους. Από το 1980 έπαιξε μόνιμα στο κέντρο ‘’Μεγαλόνησος’’ στις Μουρνιές.
Κακλής Μανώλης
Γεννήθηκε το 1945 στην επισκοπή Ρεθύμνης. Ασχολήθηκε με το τραγούδι και με το λαούτο από 16 ετών. Σε ηλικία 24 ετών εντάχθηκε επαγγελματικά στον χώρο της μουσικής.
Συνεργάστηκε με τον Ροδάμανθη, τον Κλάδο, τον Σκεβάκη, τον Παπαδάκη και τον Μανουρά και έκανε συμπαραγωγή δίσκων. Διακεκριμένος μουσικός και τραγουδιστής ήταν και καλός επιχειρηματίας με δικό του άριστο κέντρο στο 13ο χλμ του δρόμου Ρεθύμνου – Χανιά.
Έκανε μουσικές περιοδείες στην Ευρώπη, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Καναδά, Αυστραλία, Γιοχάνεσμπουργκ και Αμερική. Δυστυχώς πέθανε σχετικά νέος, λίγο μετά τον θάνατο της νεαρής κόρης του που ήταν και αυτή μουσικός.
Καρεφυλλάκης Μανώλης
Γεννήθηκε στον Πλάτανο Κισάμου Ν. Χανίων. Μαθητής ακόμα του Δημοτικού σχολείου πήρε ένα χοχλιό, τον τρύπησε και σκέπασε το άνοιγμα με μια μεμβράνη και μ’ αυτό έπαιξε διάφορα τραγούδια στις σχολικές γιορτές.
Στα 15 του χρόνια αποκτά για πρώτη φορά μαντολίνο και εντελώς μόνος του αρχίζει να παίζει διάφορα τραγούδια. Μετά από τρία χρόνια εξασκήθηκε και στο λαγούτο. Στα 19 του χρόνια κάνει τις πρώτες εμφανίσεις σε γάμους και πανηγύρια και από τότε καθιερώθηκε σαν επαγγελματίας πλέον και συνεργάστηκε με τα καλλίτερα βιολιά όπως με τον Ναύτη. Με τον Φοβάκη εμφανίστηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή του σταθμού Χανίων αλλά μετά τον θάνατο του γαμπρού του σε αεροπορικό δυστύχημα αρνήθηκε όλες τις προτάσεις για εμφανίσεις του στο εξωτερικό και περιόρισε γενικά τις εμφανίσεις του.
Καστάνης Παναγιώτης
Γεννήθηκε στην Κάντανο Σελίνου του Ν. Χανίων το 1944. Ασχολείται με τη μουσική από μικρό παιδί. Άρχισε να μαθαίνει μόνος του μαντολίνο και στην συνέχεια λαγούτο. Έχει ηχογραφήσει σε συνεργασία με τον Κουνέλη, Ναύτη, Πολυράκη, Ηλιάκη, Καντηλιεράκη, Καπετανάκη και Κολιανούδη οκτώ δίσκους που περιέχουν ριζίτικα και κρητικά τραγούδια.
Από το 1974-1983 έπαιξε σε διάφορα κέντρα της Αθήνας. Έπαιξε στην Αμερική, στην Ιταλία, στον Καναδά, στο Βέλγιο και στην Γαλλία.
Κατράκης Φώτης
Γεννήθηκε το 1940 στους Αγίους Θεοδώρους Σκλαβοπούλας Σελίνου του Ν. Χανίων. Από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να ασχολείται με την κρητική μουσική, παίζοντας σε γλέντια, πανηγύρια και διάφορα κρητικά κέντρα. Μετά την απόλυσή του από το στρατό, έφυγε για την Αυστραλία. Εκεί ο Κατράκης εργάστηκε επτά περίπου χρόνια διασκεδάζοντας τους συμπατριώτες του με το βιολί του.
Επέστρεψε στην Κρήτη και συνέχισε να παίζει βιολί με κέφι και μεράκι. Το 1975 συνεργάστηκε με τον λαουτιέρη Νταουντάκη και ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο ‘’αυτόν τον τόπο τον λένε Κρήτη’’. Ακολούθησαν αρκετοί ακόμα δίσκοι και καθιερώθηκε ένας από τους πρώτους βιολιστές της Κρήτης. Βάδισε στα χνάρια του Χάρχαλη, του Μαριάνο, του Σκορδαλού, του Πλακιανού, του Μαύρου. Όλοι τους εκλεκτοί καλλιτέχνες. Εμφανίστηκε σε πολλές χώρες του εξωτερικού, στην Γερμανία, στην Αμερική, στην Αυστραλία και στην Ν. Ζηλανδία. Είναι ανιψιός του γνωστού και σπουδαίου Μάνου Κατράκη.
Λαϊνάκης Στέλιος
Γεννήθηκε το 1931 στο Λαρδά Κισάμου. Σε ηλικία 6 ετών άρχισε ν’ ασχολείται με τη μουσική τραγουδώντας σε πανηγύρια. Στα οκτώ του άρχισε να μαθαίνει λαγούτο και στα 12 έπαιξε σε πανηγύρι με τον Γιάννη Λουπάση. Εμφανίστηκε σε διάφορες εκδηλώσεις και έπαιξε στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Χανίων. Το 1954 έπαιξε με το συγκρότημα του Κουτσουρέλη. Μετά την εγκατάσταση του στην Θεσσαλονίκη έπαιζε σε εκδηλώσεις της Παγκρήτιας Αδελφότητας Μακεδονίας και άλλες κρητικές εκδηλώσεις. Το 1966 πήγε στην Δυτική Γερμανία, όπου είχε πολλές εμφανίσεις σε ελληνικά κέντρα.
Το 1973 μαζί με τον Κώστα Μουντάκη, έκαναν περιοδεία σε πόλεις της Γερμανίας και του Βελγίου με μεγάλη επιτυχία. Το 1976 στην Θεσσαλονίκη άνοιξε το κρητικό κέντρο ‘’Μινώταυρος’’. Έχει κυκλοφορήσει δίσκο με ‘’Το μοιρολόι του Βενιζέλου’’ και το ‘’Το Νησί των γενναίων’’ καθώς και έξι κασέτες. Έχει πάρει μέρος σε εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού Θεσσαλονίκης.
Σε επόμενο δημοσίευμά μας θα συνεχίζομε με τον Λαϊνάκη Νίκο από τον Λαρδά Κισάμου και τον Λαϊνάκη Στέλιο από τις Καλάθενες Κισάμου καθώς και με τους Κοκότσηδες και άλλους εκλεκτούς καλλιτέχνες που αξίζει σε όλους αναγνώριση, τιμή και σεβασμός.
Διαβάστε επίσης:
- Από τον Κουτσουρέλη ως τον Ναύτη και τον Κλάδο, οι παραδοσιακοί μουσικοί της Κρήτης στο παρελθόν
- Οι παραδοσιακοί μουσικοί της Κρήτης, μέρος 2ο