Με αφορμή το νέο πολύνεκρο τροχαίο στα Χανιά, στο Γαλατά, ξεκίνησε ξανά η κουβέντα για το τι φταίει και έχουμε τόσους νεκρούς από τροχαία ατυχήματα στην Κρήτη και ειδικά στα Χανιά.
Η Κρήτη εδω και χρόνια βρίσκεται μέσα στις περιφέρειες της Ευρώπης με τα περισσότερα θανατηφορα τροχαία ατυχήματα.
Ο πιο επικίνδυνος νομός στην Κρήτη για να οδηγείς – σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων ετών – είναι τα Χανιά, αφού περίπου το 50% των θανατηφόρων τροχαίων συμβαίνουν στο νομό μας.
Γιατί όμως στην Κρήτη και στα Χανιά έχουμε τέτοιο μεγάλο αριθμό θανατηφόρων τροχαίων;
Στο κείμενο που ακολουθεί θα παρουσιάσουμε μια σειρά στοιχείων που αποτυπώνουν την πραγματικότητα με τα τροχαία στην Κρήτη, σε σύγκριση με όσα ισχύουν στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Ας ξεκινήσουμε από την αρχή…
Όπως είχε επισημάνει και ο κ. Λιονάκης, πρώην διευθυντής της ΕΛΠΑ και νυν πρόεδρος του Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων ΕΣΥ.ΠΡΟΤΑ σε παλαιότερη συνέντευξη που είχε δώσει στην εφημερίδα μας “ο ΒΟΑΚ είναι από τους πιο γερασμένους δρόμους στην Ελλάδα. Μόνο ο δρόμος Κόρινθος – Πάτρα είναι πιο γερασμένος αλλά τώρα εκεί κατασκευάζεται η Ολυμπία Οδός».
Στον ΒΟΑΚ, μόλις στα 35 χιλιόμετρα από το σύνολο 313 χιλιομέτρων του δικτύου υπάρχει διαχωριστικό στηθαίο.
Σε παλιότερο ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας», τονιζόταν ότι η κατασκευή διαχωριστικού στηθαίου σε μήκος 14,5 χλμ από το ύψος του ΚΤΕΟ μέχρι την περιοχή των Λινοπεραμάτων, έσωσε δεκάδες ζωές:
«Μέχρι το 2003, οι νεκροί στο συγκεκριμένο τμήμα ήταν εννέα το χρόνο ανά μέσο όρο! Από το 2003, οπότε και κατασκευάστηκε το διαχωριστικό στηθαίο, μόλις έξι θανατηφόρα δυστυχήματα έχουν σημειωθεί, σε διάστημα 8 χρόνων».
Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας για τις ώρες που συμβαίνουν τα τροχαία ατυχήματα.
Από τους 798 νεκρούς που καταγράφηκαν το 2015 οι 171 νεκροί προέκυψαν από ατυχήματα μεταξύ των ωρών από 12 τα μεσάνυχτα έως 7 το πρωί.
Αν και η συγκεκριμένη ζώνη έχει τους περισσότερους νεκρούς ακολουθούμενη από τις ώρες 5 το απόγευμα έως 9 το βράδυ (161 νεκροί), το γεγονός είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των θανατηφόρων ατυχημάτων συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Δηλαδή, και σε ώρες που δε γίνεται κατανάλωση αλκοόλ.
Οι αιτίες λοιπόν των θανατηφόρων τροχαίων πρέπει να αναζητηθούν σε μία ποικιλία λόγων που εντείνονται κατά τις μεταμεσονύχτιες ώρες και λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ.
Το αλκόολ είναι ένας σημαντικός επιβαρρυντικός παράγοντας για την οδήγηση μεταμεσονύχτια, όπως και η κούραση και η έλλειψη επαρκούς φωτισμού, σίγουρα όμως όχι ο μοναδικός αφού το πρόβλημα είναι σοβαρό ακόμη και χωρίς τον παράγοντα αλκοόλ.
Πάντως, όπως τονίζει ο κ. Λιονάκης αν και από τις 12 τα μεσάνυχτα μέχρι τις 7 το πρωί κυκλοφορεί μόλις το 1/10 των οχημάτων, στο διάστημα αυτό είχαμε τους περισσότερους νεκρούς, το 1/3 του συνολικού αριθμού των νεκρών.
Η συγκεκριμένη επισήμανση αποκτά τη δική της αξία όταν σύμφωνα με έρευνες, η Κρήτη είναι η πρώτη περιφέρεια σε αλκοολισμό στην Ελλάδα.
Τα νούμερα είναι τρομακτικά ακόμα και σε εφήβους.
Το νησί κατατάσσεται στην 1η θέση με το υψηλότερο ποσοστό μαθητών 15-19 ετών της χώρας που κάνουν υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών, στην 3η θέση στη μέθη (≥3 φορές Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής | 2012 7 στη ζωή τους) και στην 5η υψηλότερη στην κατανάλωση οινοπνευματωδών τουλάχιστον 1 φορά το μήνα.
Σημαντικό είναι επίσης το στοιχείο ότι υπάρχουν σημεία υψηλής επικινδυνότητας στα οποία συμβαίνουν διαρκώς θανατηφόρα ατυχήματα αποτυπώνοντας έτσι οτι με τα κατάλληλα έργα σε αυτά τα σημεία ο αριθμός των νεκρών μπορεί να μειωθεί κατακόρυφα.
Σύμφωνα με στοιχεία προηγούμενων ετών, με θάνατο κινδυνεύουν περισσότεροι οι οδηγοί έναντι των επιβατών, οι άνδρες έναντι των γυναικών, οι άνω των 55 ετών και οι κάτω των 25.
Η ημέρα με τον υψηλότερο κίνδυνο είναι η Κυριακή.
Αξίζει να αναφέρουμε πάντως ότι ο υψηλός αριθμός θανάτων σε τροχαία στην Κρήτη και ειδικά στα Χανιά δε συμβαδίζει με τον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η Κρήτη έχει τον χαμηλότερο αριθμό τροχαίων σε ολόκληρη τη χώρα.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2017 ο δείκτης ατυχημάτων ανά 1.000.000 κατοίκους σε σύνολο Χώρας ήταν 1.007,4.
Η περιφέρεια Αττικής ήταν πρώτη στην κατάταξη με 1.469,4 ατυχήματα, η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ήταν δεύτερη με 1.161,4 ατυχήματα και στην τρίτη θέση ήταν η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με 1.101,0 ατυχήματα. Τελευταία περιφέρεια στον δείκτη ατυχημάτων, όσο κι αν ακούγεται απίστευτο ήταν η Κρήτη με 268,7 ατυχήματα ανά 100.000 κατοίκους.
Αν κάτι αποτυπώνουν αυτά τα στοιχεία είναι το πρόβλημα δεν είναι ο αριθμός των ατυχημάτων αλλά η σφοδρότητα αυτών και οι συνθήκες που συντελούνται που αυξάνουν τις πιθανότητες το αποτέλεσμα αυτών να είναι ο σοβαρός τραυματισμός ή ο θάνατος.
Προς αυτού, ας δούμε τώρα κάποια πιο γενικά στοιχεία με ιδιαίτερη αξία που δίνουν εξηγήσεις:
Σύμφωνα με τη Eurostat οι πίνακες με τον αριθμό των νεκρών ανά περιφέρεια αποδεικνύει ότι οι περιφέρειες με τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία σε χώρες της Δύσης και του Βορρά της Ευρώπης ενώ τα πιο υψηλά ποσοστά καταγράφονται σε χώρες του Νότου και της Ανατολής.
Στη μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων συντελεί η ύπαρξη καλού συστήματος μαζικών μεταφορών αλλά και η ύπαρξη καλής ποιότητας εθνικών οδών, αφού θεωρούνται πολύ πιο ασφαλείς από τους επαρχιακούς δρόμους.
Στον πίνακα της Eurostat οι περιφέρειες της Ευρώπης με τον υψηλότερο αριθμό νεκρών σε τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκους
Αντιθέτως, υψηλά ποσοστά θανάτων καταγράφονται σε περιοχές με μικρά εθνικά οδικά δίκτυα ή με εθνικά οδικά δίκτυα σε κακή κατάσταση, όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής και βεβαίως η Ελλάδα.
Σημαντικό ρόλο στη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων παίζει και η ασφάλεια των οχημάτων. Όσο πιο καινούργια τα οχήματα, τόσο αυξάνεται η ασφάλειά τους.
Επίσης στην Ελλάδα απουσιάζουν ο αστικός σχεδιασμός για την προστασία των πεζών, η τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και ειδικά των ορίων ταχύτητας και η ανάπτυξη μίας κουλτούρας “ασφάλειας” συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας παροχής ιατρικών υπηρεσιών για τις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
H Κρήτη έχει μείνει πολύ πίσω σε όλους αυτούς τους σημαντικούς παράγοντας, αφού στο νησί έχουμε ένα πολύ κακό επαρχιακό και εθνικό οδικό δίκτυο, ένα μέτριο σύστημα δημόσιων μεταφορών, δεν υπάρχουν επαρκείς πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη μίας κουλτούρας “ασφάλειας” ενώ οι Κρητικοί οδηγούν στούς κακής ποιότητας δρόμους με έναν πολύ παλιό στόλο οχημάτων.
Όπως μας είπε ο κ. Λιονάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του:
“Εκείνο που δεν πρέπει να ξεχάσει κανείς είναι ότι έχουμε τον τρίτο γηραιότερο στόλο στην Ευρώπη με 17,5 χρόνια μέσο όρο των αυτοκινήτων μας τη στιγμή που η Γερμανία έχει 5,5.
Επίσης θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας το εξής: Στο τμήμα Κόρινθος – Πάτρα, 147 χλμ, είχαμε 28 νεκρούς κάθε χρόνο πριν το 2017. Από το 2017 που εγκαινιάστηκε ο νέος δρόμος έχουμε 6 συνολικά.”
Πολλά από αυτά τα προβλήματα θα έπρεπε να είχαν λυθεί αφού συγκεντρώνονται τεράστια ποσά από τα τέλη κυκλοφορίας. Όμως στην πραγματικότητα μόλις ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών των χρημάτων επιστρέφει στην Κρήτη σε μορφή αναγκαίων έργων.
Όπως μας είχε αναφέρει ο κ. Λιονάκης:
«Η μέση είσπραξη είναι περίπου 1 δισεκατομμύρια 100 εκατομμύρια ευρώ σε όλη την Ελλάδα. Στην Κρήτη το ποσό που συγκεντρώνεται φτάνει τα 113 εκατομμύρια ευρώ. Απ’ αυτά τα χρήματα μόνο 10 με 12 εκατομμύρια ευρώ γίνονται έργα στην Κρήτη».
Το κόστος αυτής της “οικονομίας” σε πόρους για αναγκαία έργα, είναι τεράστιο σε ανθρώπινες ζωές.
Εν τέλει όμως είναι και εξαιρετικά δαπανηρό…
Πάλι, όπως μας είχε πει ο κ. Λιονάκης:
«Κατά μέσο όρο έχουμε 650 εκατομμύρια ευρώ περίπου απώλειες κάθε χρόνο. Αυτό είναι το πραγματικό κόστος των θανατηφόρων και των τροχαίων στην Κρήτη.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι με 4 χρόνια χωρίς κανένα τροχαίο θα μπορούσαμε να φτιάξουμε τον ΒΟΑΚ; Και στυγνά οικονομικά να το δει κανείς, πέρα δηλαδή από τις ανθρώπινες τραγωδίες που συντελούνται, συμφέρει το κράτος να μειώσει τον αριθμό των τροχαίων αφού το κέρδος που θα έχει θα είναι τεράστια.
Θα έπρεπε να είχαμε δράσει διαφορετικά…»
(Φωτογραφία αρχείου)