Ρεκόρ τουριστών, μικρό όφελος για την τοπική αγορά

Το καλοκαίρι του 2025 η Κρήτη καταγράφει νέο ρεκόρ αφίξεων στην ιστορία της. Όπως ανέφερε και ο Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού κ. Κυριάκος Κώτσογλου, στην Κρήτη φέτος θα έχουμε 300.000 περισσότερους τουρίστες, με πολύ μικρότερη όμως αγοραστική δύναμη.

Το ερώτημα είναι εύλογο: Γιατί ενώ οι τουρίστες αυξάνονται τόσο θεαματικά, η τοπική αγορά δεν το βλέπει στα ταμεία της;

Άνοδος στις διανυκτερεύσεις, συγκρατημένες δαπάνες

Τα επίσημα στοιχεία (ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat) δείχνουν πως τόσο το 2024 όσο και το 2025 η τουριστική κίνηση διατηρείται σε υψηλά επίπεδα. Διανυκτερεύσεις και αφίξεις σε ξενοδοχεία, καταλύματα και ενοικιαζόμενα συνεχίζουν την ανοδική πορεία:

• 2024: +3,9% διανυκτερεύσεις, +3,8% αφίξεις συνολικά

• 2025 (Ιαν–Ιούν): +1,8% διανυκτερεύσεις, +2,6% αφίξεις σε ετήσια βάση

Αυτό το κλίμα ευφορίας όμως δεν συνοδεύεται από ανάλογη αύξηση της κατανάλωσης σε εστιατόρια, τοπικά μαγαζιά και μικρές επιχειρήσεις. Γιατί;

Το Μοντέλο “All Inclusive”: Ο τουρίστας του Resort δεν ξοδεύει έξω

Ένα μεγάλο μέρος των επισκεπτών διαμένει σε ξενοδοχεία με all inclusive παροχές. Οι υπηρεσίες (διαμονή, φαγητό, ποτά, ψυχαγωγία) είναι ήδη προπληρωμένες στο πακέτο του ταξιδιώτη.

Έτσι, η τοπική αγορά – ταβέρνες, καφέ, μικρομάγαζα, ψιλικατζίδικα, ακόμη και αγορές τοπικών προϊόντων – βλέπει όλο και λιγότερους τουρίστες να ξοδεύουν εκτός του resort.

Το αποτέλεσμα: Περισσότεροι τουρίστες, μικρότερη διασπορά εσόδων στην τοπική οικονομία.

Η άνοδος του Airbnb: Πιο πολλοί, αλλά και πιο “οικονομικοί” τουρίστες

Τα τελευταία χρόνια, η Κρήτη – όπως και όλη η Ελλάδα – βλέπει μια αλματώδη αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων (Airbnb, Booking apartments).

Τον Απρίλιο του 2025 καταγράφηκαν 1 εκατομμύριο διαθέσιμα κρεβάτια σε βραχυχρόνιες μισθώσεις, ξεπερνώντας τα ξενοδοχεία. Οι επισκέπτες αυτοί τείνουν να:

• Μένουν λιγότερες ημέρες (μέσος όρος Airbnb: 3,7 μέρες, ξενοδοχεία: 4,0 μέρες)

• Μαγειρεύουν συχνά μόνοι τους ή επιλέγουν οικονομικότερες λύσεις για φαγητό

• Δίνουν προτεραιότητα σε “low cost” εμπειρίες και όχι σε ακριβές αγορές ή γεύματα

Αλλαγή εθνικοτήτων και οικονομικών συνηθειών: Ποιοι έρχονται πλέον στην Κρήτη;

Η μετατόπιση των τουριστικών ροών φέρνει και μια σημαντική μεταβολή στο μείγμα εθνικοτήτων:

• Αυξάνεται η παρουσία επισκεπτών από χώρες χαμηλότερης αγοραστικής δύναμης (Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, Ισραήλ, Τουρκία)

• Οι “παλιοί” τουρίστες υψηλού budget (Σκανδιναβοί, Γερμανοί, Γάλλοι) μειώνονται αναλογικά

• Επίσης, οι νέες γενιές ταξιδιωτών (Gen Z, Millennials) ενδιαφέρονται περισσότερο για εμπειρίες και όχι για αγορές ή γαστρονομικές “πολυτέλειες”

Αυτό που προκύπτει είναι ότι οι περισσότεροι τουρίστες έχουν μικρότερο διαθέσιμο budget, μένουν λιγότερο, καταναλώνουν συγκρατημένα.

Ακρίβεια και πληθωρισμός: Η Ελλάδα έχει γίνει “ακριβή” ακόμη και για τους Τουρίστες

Το κύμα της ακρίβειας δεν αφήνει ανεπηρέαστους τους επισκέπτες:

Η αύξηση τιμών σε εστίαση, μεταφορές και αγορές έχει καταστήσει την Κρήτη ακριβότερη σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Την ίδια στιγμή η οικονομική κρίση που βιώνουν μία σειρά χώρες από όπου προέρχονται οι τουρίστες έχει μειώσει την αγοραστική τους δύναμη.

Αυτό περιορίζει ακόμα περισσότερο τις εξόδους και τις δαπάνες τουριστών εκτός διαμονής.

Airbnb: Πλεονεκτήματα & αντιφάσεις για την Τοπική Αγορά

Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τουρίστες Airbnb ξοδεύουν κατά μέσο όρο περισσότερα χρήματα εκτός καταλύματος από τους επισκέπτες των all inclusive ξενοδοχείων, επειδή αναγκαστικά αγοράζουν φαγητό, πίνουν καφέ, κάνουν μικροαγορές στην πόλη ή το χωριό όπου διαμένουν.

Όμως, έχουν ταυτόχρονα μεγαλύτερη ευελιξία να περιορίσουν τη συνολική δαπάνη (π.χ. μαγειρεύοντας στο διαμέρισμα, διαλέγοντας street food, επιλέγοντας δωρεάν εμπειρίες).

Έτσι, συνολικά αφήνουν μεν μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους στην τοπική αγορά (σε σχέση με τους τουρίστες των all inclusive), αλλά η τελική κατανάλωση παραμένει χαμηλότερη από το παρελθόν.

Ο τουρισμός αλλάζει: Τι πρέπει να κάνει η Κρήτη;

Το νέο “success story” του τουρισμού στην Κρήτη βασίζεται σε μεγάλους αριθμούς αφίξεων αλλά όχι απαραίτητα σε υψηλότερο τοπικό τζίρο. Την ίδια στιγμή οι συνέπειες του υπερτουρισμού είναι ορατές αφού ο αυξημένος αριθμός τουρισμών επιβαρρύνει μία σειρά από λειτουργίες για τους μόνιμους κατοίκους, από την κυκλοφοριακή συμφόρηση μέχρι την επιβάρρυνση στο σύστημα υγείας.

Η μετάβαση από τον παραδοσιακό τουρισμό των δεκαημέρων σε “σύντομες αποδράσεις”, η στροφή σε βραχυχρόνιες μισθώσεις, η αύξηση των all inclusive και η παρουσία τουριστών από αγορές χαμηλότερου budget, διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο.

Το ζητούμενο για την τοπική κοινωνία και τις επιχειρήσεις είναι η προσαρμογή: Επένδυση σε ποιοτικό προϊόν, ενίσχυση της εμπειρίας, προσέλκυση λιγότερων τουριστών αλλά με υψηλότερη αγοραστική δύναμη και προσεκτική διαχείριση της ισορροπίας ανάμεσα στο μαζικό τουρισμό και στη βιωσιμότητα.