Όταν ο μουσικός Χρήστος Γαρμπιδάκης αποφάσισε να ιδρύσει το Μουσικό Φεστιβάλ Χανίων (ΜΦΧ), το όραμά του ήταν σαφές: να προσφέρει στο κοινό της Κρήτης έναν ζωντανό χώρο για πρωτότυπη, πειραματική και υψηλής αισθητικής μουσική από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
«Το όραμα ήταν και είναι να μοιραστούμε τη μουσική που αγαπάμε — κυρίως νέες, πρωτότυπες και εμπνευσμένες δημιουργίες που δεν παρουσιάζονται συχνά στον τόπο μας», λέει.
«Σε μια όμορφη σκηνή, με ήχο υψηλής πιστότητας, το φεστιβάλ εξελίσσεται σε έναν βιώσιμο θεσμό που ωριμάζει αισθητικά, ποιοτικά και επικοινωνιακά. Είμαι πολύ συγκινημένος για τη διαδρομή μας μέχρι σήμερα».
Ένα πρόγραμμα με καρδιά και πειραματισμό
Η φετινή καλλιτεχνική σύνθεση του ΜΦΧ συγκεντρώνει τρεις δημιουργούς με διαφορετικές καταβολές αλλά κοινή αισθητική πρόθεση: τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου, την Αμερικανίδα πιανίστρια και συνθέτρια Kelly Moran και τον Βρετανό Tom Rogerson.
«Η αγάπη είναι το κύριο στοιχείο που συνδέει όλους μας με έναν ουσιαστικό τρόπο. Η συγκίνηση και η ψυχική ανάταση είναι πάντα στο κέντρο του οραματισμού του φεστιβάλ», σημειώνει ο Γαρμπιδάκης, ο οποίος επικαλούμενος τον Γκάντι τονίζει:
«Η αγάπη είναι η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο».
Οι τρεις καλλιτέχνες μοιράζονται ευρηματικότητα, πειραματισμό και μια γλυκιά συναισθηματική ατμόσφαιρα που γειώνει τη μουσική στην ανθρώπινη εμπειρία.
Από τα ambient ηλεκτρονικά και το prepared piano της Moran, μέχρι τις λεπτοδουλεμένες συνθέσεις δωματίου του Παπαδημητρίου και τις φωνητικές αναζητήσεις του Rogerson, το πρόγραμμα του φεστιβάλ φέτος χτίζει έναν συνεκτικό ηχητικό κόσμο, σχεδόν κινηματογραφικό.
«Ο υφολογικός πλουραλισμός και η δεξιοτεχνία —κυρίως στο πιάνο— είναι καθοριστικά συγκινητικά σε όλο το πρόγραμμα. Το φεστιβάλ αποκτά έναν δικό του ηχητικό χαρακτήρα», υπογραμμίζει.
Η Kelly Moran ξεκινά την περιοδεία της από τα Χανιά
Η Kelly Moran, μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές του σύγχρονου πειραματικού πιάνο, επέλεξε να ξεκινήσει την ευρωπαϊκή της περιοδεία από τα Χανιά —μια επιλογή που αποτυπώνει τη διεθνή αναγνώριση που αρχίζει να συγκεντρώνει το φεστιβάλ.
«Την παρακολουθώ εδώ και χρόνια και η μουσική της με συγκινεί βαθιά. Επικοινώνησα με το πρακτορείο της, είδα ότι το κόστος και τα χρονοδιαγράμματα ήταν συμβατά και, με όμορφη συγκυρία την παρουσίαση του νέου της άλμπουμ την 1η Οκτωβρίου, όλα πήραν τον δρόμο τους», λέει ο Χρ. Γαρμπιδάκης.
Η Moran έχει κατακτήσει τον παγκόσμιο πειραματικό χάρτη με έργα όπως το Bloodroot (2017), το οποίο χαρακτηρίστηκε από τους New York Times ως «μία από τις καλύτερες κλασικές κυκλοφορίες της χρονιάς», και το Ultraviolet (2018), που κυκλοφόρησε από τη θρυλική Warp Records.
Εργαστήρια: Όταν η γνώση γίνεται εμπειρία και συμμετοχή
Ένας πυλώνας του φεστιβάλ είναι τα εργαστήρια (workshops), τα οποία δεν απευθύνονται μόνο σε μουσικούς αλλά και σε κάθε ευαίσθητο δέκτη της δημιουργικής διαδικασίας. Φέτος, οι Tom Rogerson και Δημήτρης Παπαδημητρίου θα καθοδηγήσουν δύο ξεχωριστές εμπειρίες:
«Το εργαστήριο του Rogerson, με θέμα “Working with Eno”, θα αναδείξει την κουλτούρα των συνεργασιών, ενώ του Παπαδημητρίου απευθύνεται κυρίως σε συνθέτες, χωρίς να αποκλείει εκείνους που απλώς αγαπούν τη μουσική και θέλουν να ανακαλύψουν νέα μονοπάτια», σημειώνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ.
Η προσέγγιση είναι βιωματική και διαλογική, δημιουργώντας μια ζωντανή κοινότητα σκέψης και ανταλλαγής.
Το φεστιβάλ ως «φωτεινή αύρα» για τα Χανιά – και πέρα από αυτά
Το Μουσικό Φεστιβάλ Χανίων δεν έρχεται να καλύψει ένα κενό, αλλά να γεννήσει κάτι νέο. Όπως το αντιλαμβάνεται ο δημιουργός του, πρόκειται για μια «φωτεινή αύρα» που διαχέεται στον πολιτιστικό ιστό της πόλης. Όσο για το αν υπάρχει πρόθεση επέκτασής του, απαντά:
«Ναι, υπάρχει πρόθεση να επεκταθούμε χρονικά – άνοιξη και φθινόπωρο, ίσως με καλλιτέχνες όπως οι No Clear Mind, Vasilikos, Christina Vantzou ή Yann Tiersen. Στο επίπεδο του χώρου, δύσκολα θα αλλάξει εντός Χανίων, αλλά ονειρευόμαστε να ταξιδέψει και σε άλλες πόλεις».
Το όραμα ανοίγεται σε πολλαπλές κατευθύνσεις: νέα θεματικά πεδία, διεύρυνση κοινού, διάλογος με το διεθνές περιβάλλον, χωρίς να χάνει την ψυχική του ρίζα.
Η υπόσχεση στον επισκέπτη: Μια όαση ηχητικής αγάπης
Τι μπορεί να περιμένει κανείς από την πρώτη του εμπειρία στο Μουσικό Φεστιβάλ Χανίων; Ο Χρήστος Γαρμπιδάκης απαντά χωρίς δισταγμό:
«Ένα βίωμα αγάπης και ηχητικής ομορφιάς. Η ‘διαμονή’ σε μια ‘όαση’ ψυχικής γαλήνης και λάμψης, με soundtrack βγαλμένο από τα φωτεινότερά μας όνειρα».
Αυτό είναι το ΜΦΧ: μια εμπειρία που ξεκινά με τον ήχο και καταλήγει στην καρδιά.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη με τον Χρήστο Γαρμπιδάκη – Ιδρυτή & Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Μουσικού Φεστιβάλ Χανίων
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το φεστιβάλ συμπληρώνει φέτος τρία χρόνια ζωής. Ποιο ήταν το αρχικό σας όραμα όταν το ξεκινήσατε και πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Το όραμα ήταν και είναι να μοιραστούμε τη μουσική που αγαπάμε, κυρίως νέες, πρωτότυπες και εμπνευσμένες δημιουργίες από τη Ελλάδα και το εξωτερικό, μεγάλο μέρος των οποίων δεν παρουσιάζεται ιδιαίτερα στον τόπο μας, σε μια όμορφη σκηνή, με υψηλής πιστότητας ήχο και αυτό να εξελιχθεί σε ένα βιώσιμο θεσμό. Είμαι πολύ ευχαριστημένος και συγκινημένος και από τις δύο προηγούμενες χρονιές και πιστεύω ότι φέτος θα πάμε ένα βήμα παραπάνω. Το φεστιβάλ ωριμάζει αισθητικά, ποιοτικά και επικοινωνιακά, ενώ καθιερώνεται ο διεθνής χαρακτήρας του.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η φετινή διοργάνωση φέρνει κοντά τον σημαντικότατο Έλληνα συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου και καλλιτέχνες της διεθνούς πρωτοπορίας όπως οι Tom Rogerson και Kelly Moran. Ποια είναι η λογική πίσω από αυτή τη σύνθεση του προγράμματος; Τι κοινό νήμα συνδέει τους καλλιτέχνες;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Καταρχήν, και τώρα όπως και σε κάθε διοργάνωση, η αγάπη είναι το κύριο στοιχείο που συνδέει όλους μας με έναν ουσιαστικό τρόπο και ανυψώνει την αισθητική του φεστιβάλ. Γιατί, όπως έλεγε ο Γκάντι, η αγάπη είναι η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο. Η συγκίνηση και η ψυχική ανάταση, για τις οποίες είμαι σίγουρος ότι θα μεριμνήσουν και φέτος οι δημιουργοί και ερμηνευτές καλεσμένοι μας, είναι επίσης μέρος του οραματισμού κατά την επιλογή-σύνθεση του προγράμματος. Ειδικότερα, η ευρηματικότητα, η ελευθερία σε σχέση με τις φόρμες και ο πειραματισμός, είναι στοιχεία που μοιράζονται και οι τρεις δημιουργοί. Η ατμοσφαιρική χροιά, μια «γλυκιά» συναισθηματική διάθεση, και η ηρεμία, με αρωγό και τη συνεχή τάση προς το μινιμαλισμό, νομίζω ότι κάνει το φετινό μουσικό κόσμο του φεστιβάλ ακόμα πιο συνεκτικό και «δεμένο». Ταυτόχρονα, η μουσική δωματίου του Δημήτρη Παπαδημητρίου «παντρεύεται» με το prepared piano και τα ambient ηλεκτρονικά της Kelly Moran, μέσω των περίπλοκων πιανιστικών πειραμάτων και των εύθραυστων φωνητικών του Tom Rogerson οδηγώντας σε έναν υφολογικό πλουραλισμό.. Η δεξιοτεχνία, κυρίως στο πιάνο, το οποίο έχει τον κύριο λόγο σχεδόν παντού (Παπαδημητρίου – Μούσουρα, Rogerson, Moran), αλλά και στο βιολί (Παπαδημητρίου – Γεωργιάδης) ή τα ηλεκτρονικά (Moran, Rogerson) και τα φωνητικά (Rogerson), είναι επίσης υψηλού επιπέδου και καθοριστικά συγκινητική σε όλο το πρόγραμμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Kelly Moran επιλέγει να ξεκινήσει την ευρωπαϊκή της περιοδεία από τα Χανιά. Πώς επιτεύχθηκε αυτή η συνεργασία και τι σημαίνει για τη διεθνή αναγνώριση του φεστιβάλ;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Παρακολουθώ την Kelly Moran αρκετά χρόνια και η μουσική της δεν παύει να με συγκινεί. Βρήκα το πρακτορείο που κλείνει τις συναυλίες της στην Ευρώπη και διαπιστώνοντας ότι το κόστος και τα χρονοδιαγράμματα ήταν εντός των δυνατοτήτων και εκείνης και του φεστιβάλ, με τη συνδρομή και της πολύ όμορφης συγχρονικότητας της παρουσίασης του νέου της άλμπουμ στις 1 Οκτωβρίου, όλα πήραν το δρόμο τους. Η Kelly Moran είναι μια αναγνωρισμένη και βραβευμένη δημιουργός και performer. Το άλμπουμ της Bloodroot, το οποίο συνέθεσε, παρήγαγε και ηχογράφησε η ίδια στο σύνολό του με προετοιμασμένο πιάνο και ηλεκτρονικά το 2017, απέσπασε την προσοχή των Pitchfork και Roling Stone, ενώ οι New York Times το χαρακτήρισαν ως «μία από τις καλύτερες κλασικές κυκλοφορίες της χρονιάς». Αλλά και το πιο αυτοσχεδιαστικό Ultraviolet, το οποίο κυκλοφόρησε στην πολύ σημαντική Warp Records το 2018, είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου πειραματικά πιανιστικά έργα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πέρα από τις συναυλίες, δίνετε ιδιαίτερη έμφαση στα εργαστήρια. Τι στόχο έχουν αυτά τα βιωματικά sessions και σε ποιους απευθύνονται;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Το Εργαστήριο του Rogerson απευθύνεται σε μεγαλύτερο κοινό από ότι του Παπαδημητρίου. Το τελευταίο είναι περισσότερο για συνθέτες, ωστόσο, μπορεί να εμπνεύσει και συμμετέχοντες χωρίς ιδιαίτερο θεωρητικό υπόβαθρο, αλλά με αγάπη και ενδιαφέρον για την τέχνη της μουσικής γενικότερα. Στο πρώτο, όπως και στη συναυλία του Tom, θέλουμε να αναδείξουμε την κουλτούρα των συνεργασιών, εξ ου και το θέμα “Working with Eno”, όπου θα συζητήσουμε τη συνδημιουργία (Tom Rogerson / Brian Eno) του άλμπουμ Finding Shores και στο δεύτερο να μοιραστεί ο Δημήτρης Παπαδημητρίου τη συνθετική του εμπειρία και ευρηματικότητα με τους ενδιαφερόμενους και θέλουν να ανακαλύψουν νέα μονοπάτια για την τέχνη τους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το αποτύπωμα που αφήνει το φεστιβάλ στα Χανιά; Υπάρχει πρόθεση να επεκταθεί σε περισσότερους χώρους, θεματικές ή και εποχές του χρόνου;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Μου αρέσει πολύ αυτή η ερώτηση! Μια «φωτεινή» αύρα. Αυτό το αποτύπωμα.
Ναι, υπάρχει πρόθεση να επεκταθεί χρονικά, άνοιξη και φθινόπωρο ίσως, με No Clear Mind και Vasilikos (άνοιξη) και Christina Vantzou και Yann Tiersen (φθινόπωρο), για παράδειγμα. Ο χώρος πάλι νομίζω ότι δύσκολα θα αλλάξει, μιλώντας για τα Χανιά, ονειρευόμαστε, ωστόσο, να πάει το ΜΦΧ σε άλλες πόλεις. Όσο για περισσότερες θεματικές, σίγουρα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι θα λέγατε σε έναν νέο επισκέπτη που σκέφτεται να έρθει για πρώτη φορά στο Μουσικό Φεστιβάλ Χανίων; Ποια εμπειρία θέλετε να του μείνει όταν φύγει;
Χρήστος Γαρμπιδάκης: Μα τι άλλο; Ένα βίωμα αγάπης και ηχητικής ομορφιάς. Η «διαμονή» σε μια «όαση» ψυχικής γαλήνης και λάμψης, με soundtrack βγαλμένο από τα φωτεινότερά μας όνειρα.
