Το σχέδιο για τη Γάζα στο οποίο συμφώνησαν Τραμπ και Νετανιάχου έτυχε θετικής υποδοχής από διεθνείς ηγέτες, αλλά προκάλεσε σκεπτικισμό στους Παλαιστινίους που το χαρακτηρίζουν μη ρεαλιστικό, θεωρώντας ότι απαιτεί παραχωρήσεις που η Χαμάς δεν θα αποδεχτεί.
Στο σχέδιο δεν γίνεται καμία σαφής αναφορά σε ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος ή σε ισραηλινή αποχώρηση από κατεχόμενες περιοχές. Χωρίς αναγνώριση των βασικών παλαιστινιακών δικαιωμάτων – όπως η αυτοδιάθεση, η άρση του αποκλεισμού και το δικαίωμα επιστροφής το «ειρηνευτικό σχέδιο», δύσκολα θα οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός και περισσότερο στοχεύει στην εκτόνωση της παγκόσμιας κατακραυγής για τη γενοκτονία στη Γάζα.
Ο Τραμπ παρουσίασε το σχέδιό του σημειώνοντας ότι πολλές χώρες συνέβαλαν στην εκπόνησή του. «Σύμφωνα με το σχέδιο, αραβικές και μουσουλμανικές χώρες έχουν δεσμευτεί, και γραπτώς, σε πολλές περιπτώσεις… να αποστρατιωτικοποιήσουν τη Γάζα, και αυτό γρήγορα. Να απενεργοποιήσουν τις στρατιωτικές ικανότητες της Χαμάς και όλων των άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων. Να το κάνουν αμέσως», πρόσθεσε.
Τα αγκάθια
Το σχέδιο προβλέπει τον τερματισμό του πολέμου με την άμεση αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων σε μια συμφωνημένη γραμμή (στον χάρτη που ακολουθεί με κίτρινο χρώμα), την απελευθέρωση όλων των ομήρων εντός 72 ωρών και την αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας υπό τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης (ISF), με τη συμμετοχή Ιορδανίας και Αιγύπτου, που θα αναλάβει την εκπαίδευση παλαιστινιακών αστυνομικών δυνάμεων, ενώ το Ισραήλ θα υποχωρήσει σε μια δεύτερη γραμμή (κόκκινο χρώμα στον χάρτη), όταν η ISF εξασφαλίσει την «ασφάλεια» της περιοχής. Το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα, ωστόσο, θα διατηρεί στρατιωτική δύναμη «περιμετρικής ασφάλειας»» στην περιοχή.
«Δεν υπάρχουν εγγυήσεις εδώ για την προστασία των συμφερόντων των Παλαιστινίων […] υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ισραήλ μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιστρέψει στον πόλεμο μόλις πάρει πίσω τους ομήρους»
Προβλέπεται επίσης η δημιουργία μιας ειδικής οικονομικής ζώνης στη Γάζα, με προνομιακούς δασμούς και διεθνείς επενδύσει. Επιπλέον περιλαμβάνει ένα οικονομικό σχέδιο ανάπτυξης του Τραμπ για την ανοικοδόμηση και αναζωογόνηση της Γάζας θα δημιουργηθεί με τη σύγκληση ομάδας εμπειρογνωμόνων «που έχουν συμβάλει στη δημιουργία σύγχρονων, ακμαζουσών πόλεων στη Μέση Ανατολή. Πολλές προσεγμένες επενδυτικές προτάσεις και συναρπαστικές ιδέες ανάπτυξης έχουν εκπονηθεί από διεθνείς ομάδες καλών προθέσεων και θα εξεταστούν για να συνδυαστούν με τα πλαίσια ασφάλειας και διακυβέρνησης, ώστε να προσελκυσθούν και να διευκολυνθούν επενδύσεις που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, ευκαιρίες και ελπίδα για τη μελλοντική Γάζα», αναφέρεται.
Διακυβέρνηση της Γάζας
Η Χαμάς αποκλείεται από κάθε ρόλο στη διακυβέρνηση. Σύμφωνα με το σχέδιο του Τραμπ, μια «τεχνοκρατική» ηγεσία Παλαιστινίων, ανεξάρτητη από οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα, θα διοικεί τη Γάζα στην καθημερινή της λειτουργία μετά το τέλος του πολέμου.
Ωστόσο αυτή η παλαιστινιακή ηγεσία δεν θα επιλέγεται από τον παλαιστινιακό λαό, αλλά από ένα νέο διεθνές όργανο που θα επιβλέπει την εφαρμογή του σχεδίου, σημειώνει το Al Jazeera. Ο Τραμπ είπε ότι αυτός ο οργανισμός, με την ονομασία «Συμβούλιο Ειρήνης», θα αναλάβει το έργο να εξασφαλίσει την επιτυχία της συμφωνίας και να συγκεντρώσει σημαντικούς περιφερειακούς και διεθνείς ηγέτες.
Επικεφαλής αυτού του οργάνου εποπτείας θα είναι ο ίδιος ο Τραμπ και πρώην Βρετανός Πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ. Το όργανο αυτό θα ελέγχει τη χρηματοδότηση και την ανασυγκρότηση της Γάζας μέχρι να ολοκληρώσει ένα ασαφές «πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων».
«Θα ηγείται από έναν κύριο γνωστό ως Πρόεδρος Ντόναλντ Τζ. Τραμπ των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό θέλω, λίγο παραπάνω δουλειά να κάνω, αλλά είναι τόσο σημαντικό που είμαι πρόθυμος να το κάνω», είπε ο Τραμπ. «Θα έχουμε ένα διοικητικό συμβούλιο. Ένας από τους ανθρώπους που θέλει να είναι στο συμβούλιο είναι ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Τόνι Μπλερ. Καλός άνθρωπος, πολύ καλός άνθρωπος. Και μερικοί άλλοι», είπε
Ξεκαθάρισε δε ότι «η Χαμάς και άλλες τρομοκρατικές φατρίες δεν θα έχουν κανένα ρόλο στο συμβούλιο».
Η ασφάλεια της Γάζας και η μακροπρόθεσμη διακυβέρνηση
Το σχέδιο του Τραμπ αναφέρεται σε μια διεθνή δύναμη σταθεροποίησης (ISF) που οι ΗΠΑ, αραβικές χώρες και άλλοι εταίροι θα συγκροτήσουν για να επιβλέπουν την ασφάλεια της Γάζας μετά την αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς.
«Αυτή η δύναμη θα είναι η μακροπρόθεσμη εσωτερική λύση ασφάλειας. Η ISF θα συνεργαστεί με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για να βοηθήσει στην ασφάλεια των παραμεθόριων περιοχών, μαζί με τις νεοεκπαιδευμένες παλαιστινιακές αστυνομικές δυνάμεις», αναφέρει το σχέδιο.
Αλλά ο Νετανιάχου, που στεκόταν δίπλα στον Τραμπ στη συνέντευξη Τύπου, υπέδειξε ότι το Ισραήλ έχει άλλες ιδέες.
«Το Ισραήλ θα διατηρήσει την ευθύνη για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης μιας ζώνης ασφαλείας, για το προβλέψιμο μέλλον», είπε ο Νετανιάχου. «Η Γάζα θα έχει μια ειρηνική πολιτική διοίκηση που δεν θα διοικείται ούτε από τη Χαμάς ούτε από την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά από αυτούς που δεσμεύονται σε μια γνήσια ειρήνη με το Ισραήλ».
Τα σχόλια του Νετανιάχου επίσης συγκρούονται με το σχέδιο του Τραμπ για τη μακροπρόθεσμη διακυβέρνηση της Γάζας. Το σχέδιο προτείνει ότι η Παλαιστινιακή Αρχή μπορεί να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Γάζας μακροπρόθεσμα εάν εφαρμόσει μια σειρά μεταρρυθμίσεων.
Τελεσίγραφο στη Χαμάς
«Έτσι τώρα, είναι η ώρα για τη Χαμάς να αποδεχτεί τους όρους του σχεδίου που παρουσιάσαμε σήμερα. Και πάλι, αυτή είναι μια διαφορετική Χαμάς από αυτήν με την οποία είχαμε να κάνουμε, γιατί, φαντάζομαι, πάνω από 20.000 έχουν σκοτωθεί», είπε ο Τραμπ.
«Η ηγεσία τους έχει σκοτωθεί τρεις φορές πάνω. Οπότε, πραγματικά έχετε να κάνετε με διαφορετικούς ανθρώπους απ’ ό,τι είχαμε να κάνουμε τα τελευταία τέσσερα, πέντε χρόνια», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον Marwan Bishara του Al Jazeera, αυτή η πρόταση περιλαμβάνει την παράδοση για τη Χαμάς. Το σχέδιο του Τραμπ θα γίνει αντιληπτό από τη Χαμάς ως τελεσίγραφο για παράδοση, αλλιώς οι ΗΠΑ θα στηρίξουν τον καλύτερό τους φίλο, το Ισραήλ, σχολίασε.
Στο πλαίσιο της παρουσίασης της πρότασης, ο Τραμπ είπε ότι το σχέδιο αποσκοπεί στο να δώσει στους Παλαιστίνιους την ευκαιρία να αναλάβουν την ευθύνη για το μέλλον τους. «Αν η Παλαιστινιακή Αρχή δεν ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που ανέφερα στο όραμά μου για την ειρήνη το 2020, τότε θα έχουν μόνο τον εαυτό τους να κατηγορούν».
Ο Τραμπ αναφέρθηκε επίσης στην πιθανότητα η Χαμάς να απορρίψει την πρόταση, τονίζοντας τόσο την αμερικανική υποστήριξη προς το Ισραήλ όσο και την ανάγκη να αντιμετωπιστεί απευθείας η οργάνωση.
«Και, αν η Χαμάς απορρίψει τη συμφωνία, κάτι που είναι πάντα πιθανό… όπως ξέρετε, Μπίμπι, θα έχετε πλήρη στήριξή μας να κάνετε ό,τι θα πρέπει να κάνετε», είπε ο Τραμπ, χρησιμοποιώντας το παρατσούκλι του Νετανιάχου.
Το Ισραήλ θα «ολοκληρώσει τη δουλειά»
Μιλώντας για τη σειρά ενεργειών που θα ακολουθήσουν μετά από συμφωνία στο σχέδιο, ο Νετανιάχου ανέφερε:
«Αν η Χαμάς συμφωνήσει με το σχέδιό σας, κύριε πρόεδρε, το πρώτο βήμα θα είναι μια μετριοπαθής αποχώρηση, ακολουθούμενη από την απελευθέρωση όλων των ομήρων εντός 72 ωρών. Το επόμενο βήμα θα είναι η ίδρυση ενός διεθνούς οργάνου επιφορτισμένου με την πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς και την αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας»
«Τώρα, αν αυτό το διεθνές όργανο πετύχει, θα έχουμε οριστικά τερματίσει τον πόλεμο. Το Ισραήλ θα πραγματοποιήσει περαιτέρω αποχωρήσεις συνδεόμενες με το βαθμό του αφοπλισμού και της αποστρατιωτικοποίησης, αλλά θα παραμείνει στη ζώνη ασφαλείας για το προβλέψιμο μέλλον».
Ο Νετανιάχου προειδοποίησε για το εναλλακτικό σενάριο αν το σχέδιο απορριφθεί ή υπονομευθεί.
«Αλλά αν η Χαμάς απορρίψει το σχέδιό σας, κύριε πρόεδρε, ή αν υποτίθεται το αποδεχθεί και μετά ουσιαστικά κάνει τα πάντα για να το υπονομεύσει, τότε το Ισραήλ θα ολοκληρώσει τη δουλειά μόνο του. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα ή δύσκολα, αλλά θα γίνει. Προτιμούμε την εύκολη λύση, αλλά πρέπει να γίνει», είπε.
«Δεν υπάρχουν εγγυήσεις εδώ για την προστασία των συμφερόντων των Παλαιστινίων», δήλωσε στο Al Jazeera η Φίλις Μπένις, συνεργάτης του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Αντίθετα, υπάρχουν ενδείξεις ότι αν κάποια στιγμή το Ισραήλ αποφασίσει να επιστρέψει στον πόλεμο μόλις πάρει πίσω τους ομήρους, θα πει: «Λοιπόν, δεν λαμβάνουμε την αναμενόμενη συνεργασία, οπότε πρέπει να επιστρέψουμε στον πόλεμο»», πρόσθεσε.
«Φάρσα…»
«Είναι σαφές ότι αυτό το σχέδιο είναι μη ρεαλιστικό», είπε AFP ο 39χρονος Ibrahim Joudeh από το καταφύγιό του στη λεγόμενη ανθρωπιστική ζώνη Αλ-Μαουάσι στη νότια Γάζα. «Συντάχθηκε με όρους που οι ΗΠΑ και το Ισραήλ γνωρίζουν ότι η Χαμάς δεν θα αποδεχτεί ποτέ. Για εμάς, αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος και τα βάσανα θα συνεχιστούν», πρόσθεσε.
Ο 52χρονος Αμπού Μάζεν Νάσαρ, 52 ετών, εκτοπισμένος από το σπίτι του στη βόρεια Γάζα, είναι εξίσου απαισιόδοξος και φοβάται ότι το σχέδιο είχε ως στόχο να ξεγελάσει τις παλαιστινιακές ομάδες ώστε να απελευθερώσουν ομήρους που κρατούνται στη Γάζα, χωρίς να υπάρξει ειρήνη σε αντάλλαγμα.
«Όλα αυτά είναι χειραγώγηση. Τι σημαίνει να παραδίδουμε όλους τους κρατούμενους χωρίς επίσημες εγγυήσεις για τον τερματισμό του πολέμου;» λέει ο Νάσαρ, «Εμείς ως λαός δεν θα δεχτούμε αυτή τη φάρσα» πρόσθεσε.
