16.8 C
Chania
Thursday, March 28, 2024

V-Dem: Η Ελλάδα διολισθαίνει στον αυταρχισμό

Ημερομηνία:

Του Μιχάλη Παναγιωτάκη *

Η Ελλάδα διολισθαίνει ραγδαία προς τον αυταρχισμό τα τελευταία χρόνια, κατά το ινστιτούτο δημοκρατίας V-Dem, και είναι μέσα στις χώρες εκείνες για τις οποίες η φετινή έκθεση του ινστιτούτου κάνει ειδική αναφορά λόγω ακριβώς της επιδείνωσης της ποιότητας της δημοκρατίας της.
Η έκθεση του V-Dem (το οποίο μεταξύ πολλών άλλων, έχει την στήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Κομισιόν, του αμερικάνικου NSF, και του Ευρωπαϊκού συμβουλίου έρευνας – δεν είναι κάποιο περιφερειακό ινστιτούτο) παρότι προσδεδεμένη σε μια εκπεφρασμένα φιλελεύθερη οπτική, έχει ένα ενδιαφέρον μεγαλύτερο από εκθέσεις όπως του Freedom House, που έχουν ευθύ προπαγανδιστικό ρόλο στην κατασκευή επιχειρηματολογίας εναντίον των εχθρών της Δύσης. Επίσης δεν εστιάζει σε οικονομικές αξιολογήσεις αλλά σε θεσμικές. Θα μπορούσε κανείς να βρει προβλήματα «από τα αριστερά» στα συμπεράσματα και την μεθοδολογία του ινστιτούτου.

Από την κατά το V-Dem “φιλελεύθερη δημοκρατία” (περιορισμοί στην εκτελεστική εξουσία από την νομοθετική και δικαστική, και προστασία των πολιτικών ελευθεριών και της ισονομίας) στην “εκλογική δημοκρατία” (διαφανείς και δίκαιες εκλογές, ικανοποιητικά επίπεδα ψηφοφορίας, ελευθερίας της έκφρασης και δικαιώματος του συναθροίζεσθαι).

Τούτων δοθέντων όμως, το ότι ένα φιλελεύθερο ινστιτούτο δημοκρατίας, υποβιβάζει την Ελληνική δημοκρατία, μετά από τρία χρόνια πτώσης στην σχετική κατάταξη, από την κατηγορία των φιλελεύθερων δημοκρατιών σε εκείνη των εκλογικών δημοκρατιών, παρουσιάζοντας μια από τις πιο απότομες πτώσεις στον κόσμο την τελευταία τριετία είναι αξιοσημείωτο, και αποτελεί άλλο ένα «άδειασμα» των πρακτικών της Ελληνικής κυβέρνησης από ένα αξιόπιστα «φιλελεύθερο» διεθνή οργανισμό. Και η διάκριση της Ελλάδας φέτος για ειδική μνεία, δείχνει το μέγεθος της μετρηθείσας δημοκρατικής εκτροπής.

Μεταφέρουμε εδώ τα όσα γράφει η ειδική ενότητα που αφιερώνει η έκθεση στην Ελλάδα – και κάποια από τα γραφήματα που μαρτυρούν την πτώση:

Η Ελλάδα σε ολισθηρό κατήφορο

Η Ελλάδα υποβαθμίζεται από φιλελεύθερη σε εκλογική δημοκρατία το 2022.

Η υποβάθμιση χαρακτηρίζεται από σταδιακή επιδείνωση των θεσμικών ελέγχων και εξισορροπήσεων που αποτελούν τον πυρήνα της αρχής της φιλελεύθερης δημοκρατίας και διασφαλίζουν τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας.

Στο διάγραμμα 1, εμφανίζονται οι 10 σημαντικότεροι δείκτες της φιλελεύθερης δημοκρατίας που πέφτουν και οι δείκτες της συμβουλευτικής συνιστώσας μεταξύ του 2017 και του 2022.

Το νομοθετικό σώμα και σε μικρότερο βαθμό το δικαστικό σώμα, που αποτελούν παραδοσιακά προπύργια της δημοκρατίας, αποδυναμώνονται σημαντικά στην Ελλάδα.

Από πάνω προς τα κάτω η πτώση των δεικτών για την δημοκρατία στη χώρα μας: Κοινοβουλευτικός έλεγχος της κυβέρνησης | Συμμόρφωση με τα ανώτατα δικαστήρια | Ελευθερία της ακαδημαϊκής και πολιτιστικής έκφρασης | Εύρος διαβούλευσης | Παρενόχληση δημοσιογράφων | Αξιολόγηση της εκτελεστικής εξουσίας | Ανεξαρτησία των κατώτερων δικαστηρίων | Ανεξαρτησία του Ανώτατου Δικαστηρίοτ | Συμμόρφωση με δικαστικές αποφάσεις

Η de facto ικανότητα του νομοθετικού σώματος να διερευνά τις ενέργειες της εκτελεστικής εξουσίας είναι εκείνη η παράμετρος που έχει διαβρωθεί περισσότερο, ακολουθούμενη από το εύρος των διαβουλεύσεων της κυβέρνησης με άλλους κοινωνικούς φορείς, και τη συμμόρφωση της κυβέρνησης με τις αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων.

Το διάγραμμα 1 δείχνει επίσης τις παρεμβάσεις στην ελευθερία της έκφρασης, όπως την αύξηση της παρενόχλησης των δημοσιογράφων και τη λογοκρισία των κρατικών μέσων ενημέρωσης.

Ένα πρόσφατο σημαντικό γεγονός στην Ελλάδα ήταν το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών που αποκαλύφθηκε το 2022: υποκλοπές από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών με στόχο μια μακρά λίστα πολιτικών εχθρών της κυβέρνησης, συμμάχων της και ερευνητών δημοσιογράφων. Οι δικαστικές έρευνες, καθώς και οι έρευνες από κοινοβουλευτικές επιτροπές και ανεξάρτητες αρχές έχουν καθυστερήσει για μήνες και δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιήσει τα πορίσματά τους. Για παράδειγμα, η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, στην οποία η νυν κυβέρνηση έχει την πλειοψηφία, παρεμποδίζει [την κατάθεση] βασικών μαρτύρων, ενώ αποφάσισε ότι οι συνεδριάσεις και οι τελικές εκθέσεις της, θα παραμείνουν απόρρητες.

Ένας άλλος τομέας ανησυχίας είναι ο νόμος για το «επιτελικό κράτος» που θέσπισε η σημερινή κυβέρνηση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο νόμος (4622/2019) καθιερώνει την υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια της εκτελεστικής εξουσίας. Θέτει επίσης την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), τον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα, ΕΡΤ, και το δημόσιο πρακτορείο ειδήσεων ΑΠΕ-ΜΠΕ υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού. Αυτό σχετίζεται με την παρακμή της κριτικής δημοσιογραφίας και της αύξησης της αυτολογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης. Επίσης, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου το 2022.

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη πτώση στην δεκαετία (αριστερά) και στην τριετία (δεξιά), όπου η Ελλάδα κάνει πρωταθλητισμό

Σημειώνουμε πως ο νέος αυτός κόλαφος για την Ελληνική κυβέρνηση, έρχεται μετά από την κατάταξη της χώρας μας από το ίδιο ινστιτούτο, ως ουραγού στα θέματα διατήρησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

"google ad"

To V-Dem δίνει την δυνατότητα να «παίξει» κανείς με τα δεδομένα του και να τα παρουσιάσει σε γραφήματα. Ακολουθούν τρία ενδεικτικά γραφήματα για τη χώρα μας:

Ελευθερία από τα βασανιστήρια
Δείκτης κράτους δικαίου
Διαφθορά της εκτελεστικής εξουσίας

kosmodromio.gr

Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News, στο facebook και στο twitter και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Αγώνας της Κρήτηςhttp://bit.ly/agonaskritis
Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.

Τελευταία Νέα

Περισσότερα σαν αυτό
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ