Με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που αφορά μέτρα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων ελαιοτριβείων αντιμετωπίζεται ένα χρόνιο πρόβλημα για την ποιότητα ζωής στην ελληνική περιφέρεια και τις επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας.
Η ΚΥΑ «Καθορισμός Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (ΠΠΔ)», την οποία υπογράφουν οι Αναπληρωτές Υπουργοί, Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιάννης Τσιρώνης. περιλαμβάνει αλλαγές ειδικά για τα ελαιουργεία, δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (3924/Β/7-12-2016) και ήδη ισχύει.
Η συγκεκριμένη ΚΥΑ αποτελεί την πρώτη σοβαρή και συντονισμένη προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος διαχείρισης των αποβλήτων ελαιουργείων, με προσανατολισμό στην ανάπτυξη και εξέταση εναλλακτικών προσεγγίσεων που είναι τεχνικά ορθές και βιώσιμες.
Σημαντικό όφελος από την εφαρμογή της ΚΥΑ θα έχουν πολλές περιοχές της χώρας με σημαντική ελαιουργική παραγωγή όπως οι νομοί Μεσσηνίας, Ηρακλείου, Λακωνίας, Λέσβου, Χανίων, Ηλείας, Φθιώτιδας, Ευβοίας, Μαγνησίας, Αιτωλοακαρνανίας, Κέρκυρας, Αχαΐας, Σάμου, Δωδεκανήσου, Χαλκιδικής.
Με τη συγκεκριμένη απόφαση, δίνονται νέες δυνατότητες απλοποιημένης αδειοδότησης περιβαλλοντικών όρων και λειτουργίας. Έτσι, με την υπαγωγή τους στην απλοποιημένη διαδικασία των ΠΠΔ, οι ελαιουργοί θα μπορούν πλέον:
α) να διαθέσουν τα απόβλητα των ελαιουργείων τους ως υδρολίπανση των ελαιώνων, που αποτελεί μια καλή περιβαλλοντική πρακτική που εφαρμόζεται εδώ και 15 χρόνια σε χώρες όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία κ.ά.
β) να μεταφέρουν τα απόβλητα των ελαιουργείων τους, ανά περιοχή ενδιαφέροντος, σε κεντρικούς βιομηχανικούς φορείς επεξεργασίας αποβλήτων, δημιουργώντας τελικά παραγόμενα προϊόντα υψηλής ζήτησης, με μεγάλη προστιθέμενη αξία
γ) να αποθηκεύουν τα απόβλητα των ελαιουργείων τους σε εδαφοδεξαμενές, όπου μέσω κατάλληλης διεργασίας να εξατμίζονται χωρίς άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Επιπλέον, το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης θα προχωρήσει στο επόμενο διάστημα στην έκδοση προσκλήσεων μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) του νέου ΕΣΠΑ, στις οποίες θα μπορούν να υποβληθούν, μεταξύ άλλων, προτάσεις για επενδυτικά σχέδια που θα αφορούν τη διαχείριση των αποβλήτων ελαιοτριβείων. Πρόκειται για τις εξής δράσεις:
1) «Ενίσχυση Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» με συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ. Η δράση επιδιώκει να καλύψει την ανάγκη για πρωτοβουλίες που αφορούν στην παραγωγική και ανταποδοτική αξιοποίηση του τομέα περιβάλλοντος και ειδικότερα των πάσης φύσεως αποβλήτων (συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων ελαιουργείων) υπό το πρίσμα της κυκλικής οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει στην ενίσχυση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων.
2) «Ενίσχυση Αλυσίδων Προστιθέμενης Αξίας» με συνολικό προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ. Η δράση αποσκοπεί στην ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων λειτουργίας που θα επιτρέψουν την επίτευξη καθετοποιημένων και συμπληρωματικών οικονομιών κλίμακας καθώς και τη βελτίωση της δυνατότητας διεθνοποίησης των επιχειρήσεων. Η στοχευμένη εφαρμογή της στον κλάδο των ελαιουργείων προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες δημιουργίας καθετοποιημένων αλυσίδων προστιθέμενης αξίας, συνδέοντας τον τομέα προώθησης και εμπορίας καινοτόμων προϊόντων με την έρευνα που πραγματοποιείται στα ερευνητικά κέντρα.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξης Χαρίτσης, δήλωσε:
«Τα παραπροϊόντα των ελαιουργείων αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα ρύπανσης στις ελαιοκομικές περιοχές. Η υπογραφή της εν λόγω ΚΥΑ αποτελεί καθοριστικό βήμα ώστε να υπάρξει μια βιώσιμη λύση στο σύνθετο πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων ελαιοτριβείων. Παράλληλα, προωθεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας με περαιτέρω χρήση των υποπροϊόντων της παραγωγικής διαδικασίας του αγροδιατροφικού τομέα. Οι δυο προσκλήσεις του ΕΠΑνΕΚ, που θα ανακοινωθούν σύντομα, έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση. Συνολικότερα, πρόκειται για δυο δράσεις που μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ανάπτυξης, καθώς συντελούν στη σύσταση και ανάπτυξη δυναμικών μεταποιητικών σχημάτων με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενίσχυση της οικονομίας της ελληνικής περιφέρειας, με σεβασμό στο περιβάλλον».
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, δήλωσε:
«H βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας, μπορεί να επιτευχθεί με την εξοικονόμηση πόρων στο πλαίσιο μιας Κυκλικής Οικονομίας, αξιοποιώντας τα απόβλητα, μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και της ανάκτησης. Η επαναχρησιμοποίηση των ωφέλιμων αποβλήτων των ελαιοτριβείων ως λιπάσματος και εδαφοβελτιωτικού δίνει διέξοδο σε χρόνια προβλήματα της ελαιοπαραγωγής και των καλλιεργητών, με τρόπο φθηνό και περιβαλλοντικά ορθό. Προάγει την ολοκληρωμένη παραγωγή της ελιάς, χωρίς τις ανεπιθύμητες παρενέργειες από τη χρήση αγροχημικών, αναβαθμίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος και την δημόσια υγεία. Είναι μια σύγχρονη επιλογή βασισμένη στη γνώση και στην εξέλιξη της επιστήμης, που στηρίζεται στην ορθή καλλιεργητική πρακτική. Επιπλέον, υποστηρίζει την ανταγωνιστικότητα ενός ελληνικού εξαγώγιμου προϊόντος με ταυτότητα, βελτιώνοντας την ποιότητά του, αλλά και το εισόδημα αγροτών και ελαιουργείων, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νησιωτικών περιοχών».
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Τσιρώνης, δήλωσε:
«Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, μετατρέπουμε ένα υποπροϊόν της ελαιουργίας, το οποίο μέχρι σήμερα θεωρούταν επικίνδυνο απόβλητο, σε πολύτιμο λίπασμα. Ας καταλάβουμε ότι σε όλη την σφαίρα της οικονομίας, αυτά τα οποία σήμερα αποκαλούνται απόβλητα μπορούν να μετατραπούν σε πολύτιμα συστατικά για την υπόλοιπη παραγωγική διαδικασία. Παράλληλα, αυξάνονται οι θέσεις εργασίας τόσο στην παραγωγή, όσο και στον τομέα ανάπτυξης νέων τεχνολογιών υποστήριξης αυτής της διαδικασίας, με μεθόδους που εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και το σεβασμό στο περιβάλλον».